Hikes – het spel dat verbindt
…nog buiten je comfort zone. Dit doe je samen, want Hikes draait niet om winnen maar om delen. De drie verschillende hikes Het doel van het coöperatieve spel Hikes is…
Zoekresultaten voor: hikes
Kan niet bestaat niet
…humor, diepgravende gesprekken en bijzondere inzichten.’ Karin, HVO-docent De uitgaven van Filosovaardig Hikes – het spel dat verbindt Het spel Hikes draait niet om winnen maar om delen. De spelers…
Praatprikkels: filosofische vragen voor kinderen
…2012 Groningse Internet Courant, november 2012 De uitgaven van Filosovaardig Hikes – het spel dat verbindt Het spel Hikes draait niet om winnen maar om delen. De spelers worden uitgedaagd…
Denktekenen: 45 tekenopdrachten die kinderen aan het denken zetten
…en levert mooie gesprekken op.’ Sascha, leerkracht De uitgaven van Filosovaardig Hikes – het spel dat verbindt Het spel Hikes draait niet om winnen maar om delen. De spelers worden…
Een goudvis in de zee
Zoekresultaten voor: hikes In de verhalenbundel ‘Een goudvis in de zee’ staan tien verhalen over Baroe. Baroe is kampioen vragen stellen. Of hij nu op een feestje aan het zingen…
Uitgeverij Filosovaardig
…MoodKids.nl De uitgaven van Filosovaardig Hikes – het spel dat verbindt Het spel Hikes draait niet om winnen maar om delen. De spelers worden uitgedaagd om vragen aan elkaar te…
Praatplaatjes: om te filosoferen met kleuters (en andere mensen)
Zoekresultaten voor: hikes Kleuters zijn de beste filosofen die er zijn. Ze zitten nog niet vast in kennis en gaan spontaan over elke vraag nadenken. Het is daarom hartverwarmend om…
Praattoppers: coachkaarten voor betere gespreksvaardigheden
…Filosofiejuf! Recensie Juf/meester: Praattoppers Recensie Nederlands Tijdschrift voor Logopedie: “Aantrekkelijk, kindvriendelijk taalgebruik, direct toepasbaar De uitgaven van Filosovaardig Hikes – het spel dat verbindt Het spel Hikes draait niet om…
Denkdobbelen: creatief denkspel
…slimmer! Mogen spinnen in de speeltuin paardrijden? Spellentip op www.klasvanjuflinda.nl Bestel De uitgaven van Filosovaardig Hikes – het spel dat verbindt Het spel Hikes draait niet om winnen maar om…
Kinderen filosoferen over taal: “Ik heb soms niet genoeg woorden”
Wie is de baas van taal? Ik hoef de vraag uit de Praatprikkels alleen maar te stellen en de kinderen duiken erop als meeuwen op een stuk brood: ‘De hersenen…
7 tips waarmee je moeilijke gesprekken de baas bent
Het gevaar van filosofische gesprekken is dat er kinderen in de groep zitten die boute uitspraken doen. Denk aan racistische uitspraken of opmerkingen die neigen naar pesten of buitensluiten. Maar…
Denken over de filosofische vraag: kan een bloem je vriend zijn?
Deze beer, dat is Berrie. Berrie Beer heeft altijd een hoop vragen in zijn kop, filosofische vragen zoals ‘Heeft een ijsbeer het wel eens koud?’, ‘Kun je vuur vangen?’, ‘Vindt…
Uit onderzoek blijkt: Taalontwikkeling kinderen groeit door actief-productieve gesprekken
Uit onderzoek van Carolien Frijns (KU Leuven) blijkt dat als je actief-productieve gesprekken met kleuters voert hun taalontwikkeling sneller groeit én dat het goed is voor hun zelfbeeld. Filosoferen is…
Iedereen heeft een stukje DNA van een holbewoner!
In de kring staat een mand met voorwerpen. Steeds pakken we er een uit om te bedenken wat en waar het begin van het ding is. We hebben al een…
Meerdere definities van reizen: hoe kunnen we elkaar dan toch begrijpen?
Op een dag stelde ik de vraag: Wie gaat er deze zomer op reis? Er gingen heel wat vingers omhoog en iedereen leek te begrijpen wat het woord ‘reizen’ betekent….
Hoe krijg je een nieuw woord in een woordenboek?
Mare en acht andere kinderfilosofen uit Groningen hebben mooie nieuwe woorden bedacht en die willen ze eigenlijk wel in een woordenboek hebben. Maar Mare (8 jaar) denkt dat het niet…
Filosoferen in de klas? Dat doe je met deze werkvormen
Veel leerkrachten geloven wel dat filosoferen in de klas leuk en leerzaam kan zijn, maar zien niet voor zich hoe ze met hun grote groep zo’n kringgesprek kunnen voeren. Toch…
Heeft onze vrijheid van meningsuiting grenzen?
De vrijheid van meningsuiting is in de Westerse wereld een groot goed. We zijn er trots op en zullen er – als het er op aan komt – voor vechten….
Denken over denken tot je er gek van wordt
Geloof het of niet maar over denken kun je lang denken! Deze kinderen uit groep 3, 4 en 5 ontdekten al snel dat denken over denken niet eenvoudig is. Hun…
Op zoek naar een feit: “Wat lastig, zeg! Er zit zo snel een mening bij!”
Ik geef aan alle kinderen een appel en vraag hen deze op te eten totdat het een klokhuis is. Dit resulteert in allerlei verschillende klokhuizen. Sommige nog met behoorlijk wat…
Wat is een filosofische vraag?
Voor een filosofisch gesprek heb je een goede startvraag nodig. Want hoewel je over alles samen kunt nadenken, kun je niet over alles filosoferen. Als je begint met een goede…
Levensbeschouwing of filosofie? Wat zijn de verschillen?
Het verschil tussen levensbeschouwing en filosofie roept nogal eens discussies op tijdens de workshops die ik geef. Sommige cursisten vinden dat er geen verschil is en sommige vinden van wel….
Nina, 5: ‘Er zijn regels zodat de wereld blijft zoals hij is’
Het prentenboek ‘Tim op de tegels’ van Tjibbe Veldkamp en Kees de Boer nodigt uit om met kleuters na te denken over regels. Tim laat zien dat sommige regels raar…
“Het heelal heeft wel een einde,” aldus een groepje kleuters
Wimpzilla komt van een planeet, ergens in ons heelal. Van heel ver en heel hoog. Zouden de groepjes kleuters waar ik mee filosofeer zich daar wat bij voor kunnen stellen?…
Filosoferen over verboden woorden
Vroeger toen ik klein was, heeft mijn broer op vakantie eens een fotoreportage over hondendrollen gemaakt. Het was in de tijd van fotorolletjes en pas als je thuis was liet…
‘Eerlijk zullen we alles delen!’ Maar is dat eigenlijk wel waar?
‘Het is eerlijk om te delen.’ Het is een uitspraak die je mooi zou kunnen onderzoeken met de Socratische gespreksmethode. Met deze methode pluis je een ervaring van iemand helemaal…
Weet je geweten wat je het beste kunt doen?
Een groep 7 wilde graag weten hoe je weet wat je moet doen. En dan vooral wat goed is om te doen. Dylan zei dat je geweten dat bepaalt. Zoals…
Wat is filosofie? Zweverig, rationeel, kroegpraat of… liefde voor wijsheid?
‘Filosoferen is niets voor mij, daar ben ik te rationeel voor,’ zei een docent onlangs tegen mij. Met andere woorden, ze vond filosofie zweverig. Het bijzondere is dat haar collega…
Wat vinden kleuters eerlijk?
Drie gewone kleuterstoeltjes, een bijzonder Afrikaans stoeltje en een lekkere comfortabele fauteuil. Verder hebben we vier kleuters en een filosofiejuf. Hoe gaan we de plekken nu op een eerlijke manier…
Filosofie lesidee met sprookjes: “Prinses op de erwt is een zeur!”
Sprookjes gaan over de tegenstelling tussen goed en kwaad. Het is soms moeilijk om te bepalen wat goed of slecht is. Zeker voor kinderen. Hun morele ontwikkeling is nog in…
“Onze hersenen houden ons voor de gek”
“Onze hersenen houden ons eigenlijk voor de gek, die draaien om wat we zien, want onze ogen zien eigenlijk op de kop.” Jurre heeft net uitgelegd hoe het oog werkt…
Je moet worden wie je bent! Maar… hoe dan?
‘Je moet worden wie je bent’. Als het om de ontwikkeling van kinderen gaat, is dit een geliefd citaat. Het is oorspronkelijk van de filosoof Nietzsche. Het klinkt prachtig, maar…
Een goede voorbereiding… kan een ramp zijn!
“Ik wilde de woorden wel uit hun mond trekken!” In dit gastblog vertelt Ingrid Bouma hoe zij haar les heel uitgebreid voorbereidde. Helaas bleven de leerlingen tijdens de les akelig…
Hoe krijg ik mijn kind aan het praten?
We willen graag weten wat er in ons kind omgaat en proberen hem daarom aan het praten te krijgen. Dat lukt niet altijd even goed. Er zijn kinderen die uit…
Ideale school? Zo zouden kinderen het onderwijs inrichten
De bouwstenen voor een ideale school (klik voor een vergroting) Wat willen jullie dan? Wat verwachten jullie van een school? Wat wil je leren? Het waren vragen die ik mij…
Jeroen legt uit waarom tijdreizen onmogelijk is: ‘Wat als je je eigen vader vermoordt?’
“Dat kan helemaal niet, want als je dan je vader vermoordt dan kun je er helemaal niet zijn.” Een plusgroep denkt na over tijdreizen. Kan dat nou wel of niet?…
We begrijpen elkaar niet, maar denken van wel!
Mensen praten met elkaar en denken dan vaak dat ze elkaar begrijpen. Maar ondertussen vangen we de gegeven informatie op vanuit ons eigen denkkader. Een groot deel van de tijd…
Filosoferen over kunst: “Er moet wel een idee achter een schilderij zitten.”
‘Dat kan een kind ook!’ Anna uit een Noord-Groningse plusklas is niet de eerste die dit zegt over een schilderij van Appel. De groep is aan het filosoferen over kunst….
Waarom is water nat? Kleuters over weet- en denkvragen
Kun je aan kleuters uitleggen wat filosofische vragen zijn? Als je vertelt wat het verschil is tussen weet- en denkvragen hebben ze dat vaak verrassend goed door. Ik leg een…
De 16 soorten denkers onder kinderen, van wartaaldenker tot fantasoof
Diversiteit is belangrijk, ook als je samen gaat filosoferen. Gesprekken worden leuker als er veel verschillende soorten denkers in je groep zitten. Zoals een misschien-denker, een wartaaldenker, de snelle (maar…
Hoe laat je kinderen zeggen wat jij graag wil?
Een groep kinderen denkt na over wat mooi en wat lelijk is. We komen ook op het onderwerp mooie en lelijke mensen. Stiekem wil ik dan dat de kinderen zeggen…
Hebben hoogbegaafde kinderen iets aan filosofie?
Hoogbegaafde kinderen kunnen veel leren door te filosoferen. Dat geldt natuurlijk op zich voor alle kinderen, maar hoogbegaafde leerlingen kunnen daarnaast ook nog vanwege een paar specifieke kenmerken gebaat zijn…
Hoe weet je of je verliefd bent?
Leerkracht Gea Bouma weet door haar flexibele houding onverwacht mooie gesprekken in de klas te laten ontstaan. In dit gastblog vertelt ze over zo’n spontaan gesprek waarin haar klas nadacht…
Omdenken: is het wel zo erg dat pandaberen uitsterven?
Is het nou echt zo erg dat pandaberen uitsterven? Je kent deze prikkelende vraag misschien wel van filosoof Bas Haring. Hij stelt hiermee het vanzelfsprekende in vraag. Dat kan een…
Filosofisch talent is ook goede voorbeelden kunnen bedenken
Veel mensen denken dat je om te filosoferen abstract moet kunnen denken. Maar filosoferen is meer dan dat. Filosofisch talent zit in veel meer eigenschappen. Thecla Rondhuis onderscheidt in haar…
Kunstbeschouwing door kleuters: dat is gekke kunst
‘Niet iedereen kan dat stipje precies in het midden zetten, hoor!’ Ja, ook kleuters hebben een mening over kunst. Met een filosofieklas van kinderen uit groep 2 en groep 3…
“Tijd is er omdat mensen in een ritme leven”
De kinderen keken me verveeld aan toen ik zei dat we het over tijd gingen hebben. ‘Tijd is gewoon tijd,’ mopperde Jentle en ze vouwde demonstratief haar armen voor haar…
Filosoferen beoordelen voor het rapport van kinderen
Wil je filosofie echt een plek geven op jouw basisschool? Dan kan het helpen om filosofie op het rapport te zetten. Maar hoe beoordeel je kinderen voor het vak filosofie?…
Waar begin je? “Alles begint bij een gedachte”
Wat het allereerste begin van de wereld is, is misschien wel een van de allergrootste filosofische vragen. Maar het begin van de dingen om ons heen, is dat ook zo…
Denken over vrienden: eigenlijk heeft alles met vertrouwen te maken
‘Eigenlijk heeft alles met vertrouwen te maken.’ Dat was de belangrijkste conclusie na een uur filosoferen over vriendschap met een Friese groep 6. We begonnen het gesprek met de vraag…
En nu is Mars van ons! Maar … Hoe zou jij dat vinden!?
Lars, een van de kinderen uit een Harense klas roept de laatste lessen bij alles: hoe zou jij dat vinden? De rest van de klas slaakt dan nog wel eens…
Wat vertelt een silhouet over je karakter?
Een silhouet is niet meer dan de allerbuitenste lijn van je lichaam en toch kun je er heel veel uit aflezen. Maar hoeveel eigenlijk? Met een groep 10-jarigen denk ik…
Mogen dieren uitsterven?
Een bovenbouwklas uit Delfzijl denkt na over dieren die uitsterven. Ze doen hierbij een belangrijke ontdekking. Namelijk dat het heel makkelijk is om naar je gevoel te luisteren, maar dat…
Filosoferen over angst: je moet gewoon springen!
S tiekem dromen we er allemaal van, een coole sprong van de hoogste duikplank. Gewoon die trap op, de plank aflopen, je tenen over de rand, recht die rug en…
Kritisch denken van kinderen ontwikkelen door te filosoferen
Kritisch denken van kinderen kun je ontwikkelen door met ze te gaan filosoferen. Maar kritisch denken ontwikkel je alleen, als je bij die filosofische gesprekken ook echt de diepte in…
‘Als je zeker weet dat je niets zeker weet dan weet je zeker dat je niets zeker weet en dan weet je toch iets zeker.’
Hoewel filosofie voor alle kinderen interessant en belangrijk is, heb ik vaak gezien dat hoogbegaafde leerlingen extra hongerig zijn naar filosofische denkuitdagingen. Als op een school in de reguliere klassen…
Iedereen maakt zich schuldig aan racisme
Racisme is overal, al willen we nog zo graag dat het niet zo is. Het zit in super veel kleine dingen verborgen, dingen die onschuldig lijken, maar het niet zijn….
Het begin van een gesprek: hoe introduceer je filosoferen?
Wat zeg je eigenlijk ter introductie aan het begin van een gesprek? “Alles is goed, er zijn geen foute antwoorden.” “Vandaag gaan we samen nadenken.” “Iedereen mag zijn mening geven.”…
Gratis downloads
…bij de uitgaven van Filosovaardig Handige en prikkelende downloads die aansluiten bij de uitgaven van Filosovaardig. AfbeeldingProductDownloadOmschrijvingDoelgroep Hikes – het spel dat verbindt Inkleurvlaggen De inkleurvlaggen die bij het spel…
Waarom cultuureducatie niet zonder filosofie kan
Elke school is verplicht cultuureducatie aan te bieden. Ze zijn vrij om hier op hun eigen manier invulling aan te geven. Maar de kerndoelen kunstzinnige oriëntatie zijn hierbij wel leidend….
Te mooi om waar te zijn – hoe onderscheid je als kind echt van onecht
“Dit ziet er te mooi uit om echt te kunnen zijn.” Dit wordt heel vaak gezegd bij het bekijken van een fossiel tijdens de filosofieles ‘Wat is echt?’ Grappig, want…
Jongens willen stoeien en meisjes willen mooi zijn. Toch?
Een groep 5 ontdekte dat de verschillen tussen jongens en meisjes met gewoonten te maken hebben. Al dachten ze in eerste instantie dat meisjes anders zijn. ‘Meisjes willen mooi zijn,’…
Praten over racisme: bereid je voor en start rustig
Ik had afgelopen schooljaar een keer een les voorbereid om te praten over racisme. Het onderwerp was in deze groep al eerder zijdelings voorbij gekomen dus het leek mij een…
Wanneer wordt sorteren discrimineren?
Soms zeggen kinderen in een filosofisch gesprek iets waarvan je bang bent dat het tot een politiek incorrect antwoord gaat leiden. Hoe verleidelijk het als gespreksleider ook is om het…
Brengt een klavertje vier geluk? Groep 6 geeft antwoord
We zoeken allemaal naar geluk. Maar waar vind je het eigenlijk? Zou je het in een grasveld kunnen vinden? Heb je bijvoorbeeld geluk als je een klavertje vier vindt? Brengt…
Kunnen dieren je aan het denken zetten?
Als je met kinderen een filosofische vraag onderzoekt, werkt het vaak verrassend om de vraag altijd even aan dieren te koppelen. Denk je over tijd, vraag dan bijvoorbeeld of dieren…
Gedichten als start voor een filosofisch gesprek
Werken rond gedichten is supermakkelijk als je voor een filosofische aanpak kiest. Filosofie en poëzie passen namelijk bijzonder goed bij elkaar. Al is het alleen maar omdat ze allebei te…
Filosoferen met kinderen op de bso? Juist op de bso!
De bso is heel geschikt om met kinderen te gaan filosoferen. Daar is de sfeer wat speelser en je kunt makkelijk met een wat kleiner groepje gaan zitten. Door regelmatig…
Daarom kun je met groep 1 net zo goed filosoferen als met groep 8
Iedereen kan filosoferen. Ook als je pas vier jaar bent. In sommige opzichten kunnen jonge kinderen zelfs beter filosoferen. Je kunt ze eigenlijk niet overvragen. Dat zal ik laten zien…
Kun je alles leren? Ja, zelfs filoleren!
In een combinatiegroep 1/2 dachten de kleuters na over het verhaal ‘Poes is niet dom’. Het verhaal gaat over Job die zijn kat Hobbes mee naar school neemt omdat het…
“Pesten is vrijheid van meningsuiting!” Hoe ga je om met boute uitspraken?
‘Pesten is toch gewoon vrijheid van meningsuiting?’ zei een jongen in een gesprek over de vraag ‘Moet je altijd je mening zeggen?’ Als een kind zoiets zegt, grijp je natuurlijk…
Een heel fout maar goed antwoord van de juf
‘Er was iets veranderd. De kinderen wilden nu het ‘goede’ antwoord weten. De onbevangenheid was weg.’ In dit gastblog vertelt Ingrid Bouma hoe zij door zelf een antwoord te geven…
Zo vind je de waarheid!
Zoeken naar de waarheid is een essentieel kenmerk van een filosofische dialoog maar ook het kenmerk dat bij veel mensen weerstand oproept. We zijn ervan overtuigd dat iedereen zijn eigen…
9 slimme combinaties die leerkrachten meer tijd opleveren
‘Het kost tijd, en dat hebben we niet.’ Het is het meest genoemde bezwaar van leerkrachten tegen het geven van filosofielessen. Maar wat als filosofielessen je juist meer tijd opleveren?…
Stomste woord verkiezing: dag uitlaatgassen?
Met kinderen uit groep 3 en 4 hou ik een stomste woord verkiezing. We hebben acht ballonnen waar woorden op geschreven staan en gaan kijken welk woord de stomste is…
kinderen filosoferen over het trolley dilemma: “Ik kies voor mijn vis!”
Al bijna vijftig jaar breken volwassenen hun hoofd over het Trolley Dilemma. Een groep kinderen van een school uit Haren zette ook haar tanden in het probleem en zij kwamen…
Waarom zijn er zo weinig vrouwelijke presidenten?
Een middenbouwgroep uit Haren wilde wel eens over een heel serieus onderwerp praten, iets politieks of zo. Dat mocht, maar dan moesten ze wel zelf een vraag bedenken. Toen bleef…
Filosofie lesidee: Kun je gelukkig zijn met niets?
We voelen allemaal aan dat geld en materiële zaken niet wezenlijk gelukkig maken en toch wil bijna iedereen er veel van hebben. Dit soort tegenstrijdigheden zijn interessant om met kinderen…
Hoe word je gehandicapt? Zo grijp je kansen op een spontaan denkgesprek
Leerkracht Gea Bouma weet door haar flexibele houding onverwacht mooie gesprekken in de klas te laten ontstaan. In dit gastblog vertelt ze over zo’n spontaan gesprek waarin haar klas nadacht…
Zo draagt filosofie bij aan een sterke groep
Bij het opstarten van de scholen heeft voor veel leerkrachten de groepsvorming prioriteit. Filosoferen kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren want samen denken verstrekt de onderlinge band en daarmee…
“Hé, we zijn nu echt aan het filosoferen!”
Wat maakt iets tot iets? Heeft dat met het materiaal te maken of de functie? Een middenbouwgroep buigt zich over deze filosofische vraag doordat ze een ketting gemaakt van kralen…
Kleuters denken na over de verschillen tussen jongens en meisjes
Zijn er verschillen tussen jongens en meisjes en zo ja zijn die aangeboren of aangeleerd? Wetenschappers denken daar al jaren over na, maar wat denken kinderen van een jaar of…
Met dit simpele compliment doet elk kind mee
Een kind dat niet mee doet, kan een behoorlijke stempel op een activiteit drukken. Ik gaf bijvoorbeeld een keer op een dag twee keer eenzelfde les over waarheid. Het resultaat…
Waarom je niet zonder eigenwijze kinderen kunt
Je hebt van die eigenwijze kinderen die gooien alles op zijn kop en denken anders dan de rest. Ze worden nogal eens eigenwijs genoemd. En dat zijn precies de kinderen…
Filosoferen met kunst: zet de kijker centraal
Regelmatig zie ik op scholen de gangen vol hangen met zonnebloemen in van Gogh stijl of vlakken in Mondriaan stijl. Dat is hoe kunst meestal op school aan bod komt….
Filosoferen over liefde: hoeveel mag je van dingen houden?
Het is normaal om van mensen te houden maar als je heel erg veel van een ding zou houden, zouden we het vreemd vinden. Het zou absurdistisch zijn… maar absurdistisch…
9 tips om thuis met je kind te filosoferen
Natuurlijk vind je het belangrijk om met je kind gesprekken te voeren. Maar waarover kun je met kinderen praten? En hoe zorg je dat de gesprekken niet saai worden? Kun…
Taalfilosofie: kun je alle woorden ergens opplakken?
Taal is soms best abstract. Bij sommige woorden hoort een concreet aanwijsbaar en zelfs aanraakbaar ding, maar bij heel veel woorden niet. Door deze oefening met stickerwoorden laat je kinderen…
Kringgesprekken waar kinderen wakker van worden
Kringgesprekken kunnen heel slaapverwekkend zijn; als het derde kind over de voetbalwedstrijd van afgelopen zaterdag vertelt of als het vierde kind vertelt wat hij van het schoolreisje vond. Niet alleen…
Niks mis met een beetje chaos in kringgesprekken
Is het bij jouw kringgesprekken wel eens chaotisch? En voel je je daar wat ongemakkelijk over omdat je vaag het gevoel hebt dat je misschien niet de goede vaardigheden hebt?…
Genderneutraal: we zijn toch gewoon allemaal mens?
De laatste maanden is het begrip genderneutraal nogal eens in het nieuws. De afdeling Kinderkleding van de Hema haalde het onderscheid in jongens/meisjes kleding weg. Amsterdam spreekt zijn inwoners genderneutraal…
Wat kan ik weten? Deze kinderen zijn Socrates te slim af!
Alles wat ik weet, is dat ik niets weet. Het is het meest bekende filosofische citaat van Socrates. Ik leg zijn idee voor aan een groep kinderen. ‘Dat kan niet,’…
Is het echt té duur?
Kinderen stellen vragen. Zoals waarom je iets te duur vindt. Als ouder geef je dan snel een kant-en-klaarantwoord, jouw antwoord. Maar als je in plaats van een antwoord een vraag…
Al bestaan kabouters misschien niet, ze kunnen je wel laten filosoferen!
Een plusklas praat over de vraag ‘Wat is echt?’ Vooral bij de kabouters komen ze er niet uit. Ze raken verstrikt in hun eigen filosofische onderzoek. Kortom, kinderen, het zijn…
Wolven zijn altijd gemeen! Hoe voorkom je vooroordelen?
Voorkomen dat kinderen vooroordelen hebben, begint bij begrijpen hoe vooroordelen werken. Hier kun je spelenderwijs aan werken door met kinderen te filosoferen. Met een groep zesjarige dacht ik bijvoorbeeld na…
Filosoferen met fantasievragen | special
Kunnen regenbogen praten? Willen kikkers president worden? Het zijn misschien rare vragen waar je niet zo snel over na zult gaan denken. Toch zijn dit soort fantasievragen minder onzinnig dan…
Hoe democratisch zijn kinderen als ze zelf een spel mogen maken?
Als je kinderen zelfstandig een spel laat bedenken wordt hun creativiteit gestimuleerd. Kinderen hebben er ook veel lol in. Leuke opdracht dus, maar nog interessanter aan deze opdracht is dat…
Filosoferen met sciencefiction
Filosofen doen graag gedachte-experimenten. In een gedachte-experiment bedenk je een situatie die niet echt bestaat, maar je doet even alsof dat wel zo is. Daarna ga je verder nadenken over…
“Een stoel is een nutteloos, verlept ding met vier poten“
Filosoferen over een stoel, is dat zinvol? Ja zeker, want al snel blijkt dat het nog niet zo makkelijk is om te bepalen wat een stoel is. Je zit er…
Is doorvragen niet aanvallend? (oftewel: Is leren denken zielig?)
Dat doorvragen, is dat niet heel aanvallend? Het is een vraag die volwassenen tijdens workshops nogal eens stellen bij het spelen van een doorvraagspel. Hierbij maken we vragen met het…
Discussie met kinderen voorkomen?
Een discussie met kinderen voorkomen? Dat doe je door de discussie gewoon aan te gaan, want een discussie op zijn tijd is voor kinderen juist leerzaam. Wat je wil voorkomen…
Taalontwikkeling stimuleren door te filosoferen
Filosoferen kan een belangrijke rol spelen bij het stimuleren van de taalontwikkeling van kinderen. Zonder taal is het moeilijk filosoferen, je moet je taalcentrum wel actief aanzetten als je mee…
Drogredenen van kinderen: ‘het is waar, want mama zegt het’
Wanneer je filosofeert met kinderen, zul je veel argumenten horen. Je vraagt bijvoorbeeld waarom een kind een bepaald standpunt heeft, en hij of zij zal je vertellen waarom. Soms geven…
Wanneer ben je eigenlijk slim?
Ik mocht een keer op een school voor twee jaar met een filosofieclub aan de gang. Hieraan mochten zo’n twaalf kinderen deelnemen. Geïnteresseerde kinderen mochten ‘solliciteren’ door met mij een…
Denken over dilemma’s laat zien wie je bent
Dilemma’s zijn een prachtig hulpmiddel om kinderen te laten nadenken over wat ze belangrijk vinden en ze te leren om bewuste keuzes te maken. Als je een lastige keuze moet…
6 valkuilen bij een filosofisch gesprek met kinderen
Lukt het je niet om in een filosofisch gesprek los te komen van de sociaal wenselijke antwoorden en de voorspelbare gedachtegangen? Misschien komt dat omdat je in een van de…
Waarom je nooit moet zeggen dat je werk je roeping is
Is het je wel eens opgevallen dat alle beroepen waarbij we van een roeping spreken te weinig betaald krijgen? Het gebruik van het woord roeping impliceert dat je niet perse…
Beter denken met de denkhoeden van De Bono
Ik vroeg een groep kinderen om iets op te schrijven waar ze erg boos over waren. Fien schreef op dat ze boos was omdat Ajax had verloren in de Champions…
Is een wedervraag altijd slecht? Wat denk jezelf?
Sommige type vragen hebben een slechte naam. Zoals bijvoorbeeld de wedervraag. De wedervraag heeft zo’n slecht imago dat men zelfs zegt dat je hem niet mag stellen. Dat is jammer…
8 koekjes, 11 kinderen, hoe lossen ze dat op?
De kinderen komen altijd eerder het lokaal binnen dan ik omdat zij rennen en ik loop. Deze les treffen zij tot hun verrassing een schaal koekjes aan in het midden…
Kinderboekenweek 2020: gratis download filosoferen over geschiedenis
Zoals elk jaar heb ik weer een download met filosofische praattips gemaakt rondom het thema van de Kinderboekenweek 2020. Het draait in de Kinderboekenweek natuurlijk om boeken en leesbevordering. Filosoferen…
“Misschien kan een boom wel denken maar laat hij het nooit merken.”
Een groep kinderen denkt na over de klassieke, filosofische vraag: Als een boom in een bos omvalt en er is niemand in de buurt om het te horen, maakt hij…
Wat is waar? Kun je iets bedenken dat voor iedereen waar is?
Kun je op een fiets echt fietsen? Een klas kinderen van een school in Haren kreeg een paar minuten de tijd om een uitspraak op te schrijven waarvan ze dachten…
Descartes Junior: “Je weet niet zeker of je bestaat, misschien is je hele leven een grote droom.”
De tandenfee, kabouters, Klaas Vaak, kleine kinderen geloven van alles. Ze twijfelen daar gewoon niet aan. Hoe kan dat? Een jongen uit groep 7 van een Groningse school weet het…
“Tijd heeft altijd bestaan, anders kan er niets gebeuren”
‘Ik heb een keer een meisje ontmoet bij een online spelletje en die was op dezelfde dag jarig als ik en op dezelfde tijd geboren,’ vertelt Kiana. ‘Ik heb dat…
Filosoferen is meer dan een goed gesprek! De kenmerken van een filosofisch gesprek
Filosoferen is onderzoeken, uitspraken bevragen, denkfouten ontdekken, mogelijkheden in kaart brengen, argumenteren, logisch denken maar vooral ook vrij denken. Filosoferen is dus heel veel meer dan vrijblijvend samen ergens over…
Je moet kiezen: betrokkenheid of orde in de klas?
Als je moet kiezen tussen betrokkenheid of orde in de klas, wat zou je dan kiezen? Bij een rekenles of geschiedenisles, oftewel een instructieles zou ik kiezen voor orde. Gaat…
Fantasie van kinderen is belangrijk voor hun ontwikkeling
Een bed is een piratenschip, het balkon is een tropische regenwoud en de knuffelbeer heeft straf omdat hij met eten heeft gegooid. Dit soort fantasie van kinderen is natuurlijk heel…
Fantasie ontwikkelen met deze vijf tips
Wist je dat veel speelgoed de fantasie van kinderen doodt? Doodzonde want fantasie is een belangrijk onderdeel voor de ontwikkeling van kinderen. Dat blijkt uit diverse onderzoeken. Fantasie draagt natuurlijk…
Het wonder van verwondervragen: durf gekke vragen te stellen!
Je moet het maar durven, vragen naar de bekende weg. Liever niet. Op een meewarige blik zit je niet te wachten. Maar wat gebeurt er als je het toch doet,…
Berrie Heesen Prijs 2012 voor de Praatprikkels
Vrijdag 23 november 2012 ontving ik voor de Praatprikkels de Berrie Heesen Prijs. Met de Berrie Heesen Prijs wil het Centrum Kinderfilosofie Nederland vernieuwende, creatieve ideeën stimuleren, toegankelijk maken, of…
Kunst van dieren? Kunnen dieren kunst maken dan?
Sommige filosofen vinden dat het nut van kunst vooral ligt in het feit dat je door het kijken naar kunst gaat nadenken over de vraag wat kunst is. Daarom bekijk…
Kun je negatieve gedachten ombuigen?
Stel je begint je leven met een verkeerde gedachte, een negatieve gedachte. Dan tuimelen vanuit die gedachte steeds meer negatieve gedachtes. Het is dus belangrijk om je leven te beginnen…
