Inspiratieplatform
filosoferen met kinderen
Als iedereen zou gaan filosoferen met kinderen...
…dan zou de wereld er een beetje mooier uitzien. Dat is nogal een statement. Maar als je een tijdje rondstruint op deze website, kun je het je misschien wel voorstellen.
Tien jaar lang gaf ik filosofielessen op basisscholen en promootte ik filosoferen met kinderen door trainingen, lezingen, deelname aan beurzen en het opzetten van dit inspiratieplatform. Daarnaast ontwikkelde ik filosofiespellen en lesmateriaal waarmee het voor opvoeders makkelijk werd om zelf te gaan filosoferen met kinderen.
Hoewel ik me nu met andere interessante dingen bezig hou, kun je hier nog steeds inspiratie opdoen. Of aan de slag gaan met Denktekenen of de Praatprikkels.
Perfect bestaat door de dingen die niet lukken. Als mijn moeder een ei kookt, is het altijd te hard. Soms is het lekker zacht en dan is het perfect.
In gesprek met kinderen
Het is leuk en belangrijk om met kinderen te praten. Dus stel je vragen als ‘hoe was het op school vandaag?’ of ‘wat heb je dit weekend gedaan?’.
Helaas blijken deze lang niet altijd prikkelend genoeg om tot een goed gesprek te komen. Een gesprek dat echt ergens over gaat en diepgang heeft.
Met een filosofische vraag lukt dat vaak wel. Het zijn vragen over de wereld, het leven, jezelf en de ander. Vragen waar je dagelijks tegenaan loopt. Wanneer ben je een goede vriend? Moet ik geloven in God? Is winnen belangrijk? Deze website staat vol met voorbeelden.
Echte interesse in kinderen
Met een filosofische vraag toon je echt interesse voor het denken van kinderen. Ze voelen zich hierdoor gezien en gehoord. Een kind dat zich serieus genomen voelt, zal opgroeien met trots en zelfvertrouwen. Zo kan hij zich ontwikkelen tot een zelfstandige, onafhankelijke denker.
Dit bereik je door kinderen vrij over hún eigen ideeën te laten vertellen. Oordeel of corrigeer niet maar stel ze nieuwsgierige vervolgvragen.
Zo zet je het eigen denken van kinderen en hun ideeën centraal.
Als we voortaan zouden vieren dat je verloren hebt, dan heb je dus succes als je verliest en dan doen we eigenlijk weer hetzelfde maar dan andersom.
Als ik een briefje heb waar raar op staat dan kan ik dat overal wel opplakken want als ik het bijvoorbeeld op de tafel plak dan is het raar dat ik de tafel raar vind.
Waarover filosoferen?
In een filosofisch gesprek hoeven de kinderen dus niet te raden wat de volwassene graag wil horen, maar mogen ze vrijuit spreken en denken. Door bijzondere en verrassende vragen te stellen voelen ze zich aangemoedigd om over hun eigen ideeën te vertellen.
Je kan over allerlei onderwerpen filosoferen, zolang het maar om het echte denken en redeneren van de kinderen draait. Door jouw manier van vragen stellen, reflecteren ze hierbij ook op hun eigen antwoorden.
Het is dus geen vrijblijvend gekeuvel of gefantaseer, je stelt ook kritische vragen. Dat zorgt ervoor dat het gesprek niet alleen leuk maar ook uitdagend is.
Iedereen kan filosoferen!
Kinderfilosofie zou thuis, op de basisschool en op de bso een plek moet hebben. Filosofie klinkt moeilijk en vaak wordt gedacht dat het niet geschikt is voor kinderen, maar dat is onzin.
Iedereen kan het, zelfs als je pas drie jaar bent! Kinderen willen net als jij weten hoe het leven in elkaar zit. Ze stellen niet voor niets honderden waarom-vragen. Ze willen zich van nature graag verwonderen. In de plusklas wordt filosofie vaak al aangeboden, maar eigenlijk zouden alle kinderen de kans moeten krijgen na te denken over dit soort belangrijke vragen.
De vraag is dus niet: waarom zou ik gaan filosoferen met kinderen maar hoe kan ik gaan filosoferen met kinderen?
Ik denk dat als planten konden lopen, dat ze het dan wel vaker zouden doen.
Inspiratieblogs
Wat is een filosofische vraag?
Je kunt aan kinderen allerlei soorten vragen stellen en elke soort vraag zal een ander gesprek opleveren. Je kunt vragen hoe het weekend was, hoeveel 3 x 4 is, hoe ze vonden dat het werken ging én je kunt ze vragen of of je op school vrij kunt zijn. De laatste vraag nodigt uit tot denken en filosoferen over vrijheid. Je vraagt dan niet naar wat ze denken maar hoe ze denken. En dat levert verrassende gesprekken op. Het komt omdat het een filosofische vraag is. Maar hoe herken je eigenlijk een filosofische vraag? In dit blog vind je een heldere uitleg en een handige checklist.
Descartes Junior: “Je weet niet zeker of je bestaat, misschien is je hele leven een grote droom.”
De tandenfee, kabouters, Klaas Vaak, kleine kinderen geloven van alles. Ze twijfelen daar gewoon niet aan. Hoe kan dat? Een jongen uit groep 7 van een Groningse school weet het antwoord: “Omdat ze een grotere fantasie hebben. Bij fantaseren kan eigenlijk alles maar je gelooft niet perse dat het waar is. Fantasie is iets wat je denkt en bij geloven ook maar dan weet je het bijna zeker. Je kan nooit iets helemaal zeker weten.”
Hé, hebben we hier te maken met een Descartes junior?
Nina, 5: ‘Er zijn regels zodat de wereld blijft zoals hij is’
Het prentenboek ‘Tim op de tegels’ van Tjibbe Veldkamp en Kees de Boer nodigt uit om met kleuters na te denken over regels. Tim laat
“Het heelal heeft wel een einde,” aldus een groepje kleuters
Wimpzilla komt uit de ruimte, van een verre planeet. Zouden de kleuters waar ik mee filosofeer zich daar wat bij voor kunnen stellen?
Filosofie is kinderspel
Denktekenen
45 tekenopdrachten die kinderen aan het denken zetten over verschillende thema’s. Voorzien van denkvragen en prikkelende kindercitaten.
Praatprikkels
50 filosofische vragen voor kinderen. Vertaald in het Japans, Engels en Duits. Meer dan 40.000 exemplaren verkocht. Winnaar Berrie Heesen Prijs.
Nieuw: Kladje de Kunstenaar
Met hoofd en handen aan de slag met kunst
Er wordt veel verrassende, gekke, boos makende, wakker schuddende, grappige, mooie, aan het denken zettende en bijzondere kunst gemaakt. Dit soort kunst is de basis voor dit doosje met 40 activiteitenkaarten vol creativiteit, inspiratie, kijkplezier en denkprikkels. Bij deze activiteiten komt een brede variatie aan kunststromingen en kunstenaars voorbij. Het doel is om leerlingen kunst te laten ervaren, over kunst te laten nadenken en zelf kunst te laten maken. Zo ervaren leerlingen (en volwassenen!) dat kunst vaak speels en verrassend is – en zeker niet saai.
