Inspiratieplatform
filosoferen met kinderen
Filosofie is spelen met gedachten
Filosovaardig maakt van filosofie kinderspel. Wij geven materialen, spellen en boeken uit waarmee kinderen op een speelse manier kunnen ontdekken wie ze zijn en hoe ze denken door te gaan filosoferen. Bovendien vind je op het inspiratieplatform tips en tools waarmee iedereen op een creatieve manier kan filosoferen met kinderen.
Met filosofie laat je kinderen ontdekken wat voor hen geluk is, wat zij lelijk vinden, wat eerlijk is, wat volgens hen natuur is. Er is zoveel om over na te denken en je te verwonderen!
Door te filosoferen speel je samen een gedachtenspel waarmee je elkaar op een andere manier leert kennen. Bovendien leren kinderen ontzettend veel door op deze manier samen na te denken.
Inspiratieblog
Spelmateriaal
Ledenpagina
Perfect bestaat door de dingen die niet lukken. Als mijn moeder een ei kookt, is het altijd te hard. Soms is het lekker zacht en dan is het perfect.
In gesprek met kinderen
Het is leuk en belangrijk om met kinderen te praten. Dus stel je vragen als ‘hoe was het op school vandaag?’ of ‘wat heb je dit weekend gedaan?’.
Helaas blijken deze lang niet altijd prikkelend genoeg om tot een goed gesprek te komen. Een gesprek dat echt ergens over gaat en diepgang heeft.
Met een filosofische vraag lukt dat vaak wel. Het zijn vragen over de wereld, het leven, jezelf en de ander. Vragen waar je dagelijks tegenaan loopt. Wanneer ben je een goede vriend? Moet ik geloven in God? Is winnen belangrijk? Deze website staat vol met voorbeelden.
Inspiratieblogs
Beter rekenen door te filosoferen
Leerkracht Gea Bouma gebruikt de verschillende filosofische gesprekstechnieken niet alleen om met haar groep te filosoferen, maar ook om de rekenles verdieping te geven. Lees hier met haar mee hoe dat eruit kan zien.
Neem een voorbeeld aan Socrates! Stap in de socratische denkhouding
Voor een goed filosofisch gesprek met kinderen is de rol van de gespreksleider cruciaal. Alleen als een gesprek op een open en neutrale manier geleid wordt, zullen de kinderen zich open stellen en zich los durven maken van de sociaal wenselijke antwoorden. Hiervoor moet jij de Socratische denkhouding aannemen.
‘Als je zeker weet dat je niets zeker weet dan weet je zeker dat je niets zeker weet en dan weet je toch iets zeker.’
Filosoferen op topniveau: binnen een uur hebben deze kinderen nagedacht over wat we kunnen weten, of we denken, wat leven is en of we een geest hebben. Ik kan maar één conclusie trekken: filosoferen met gelijkgestemden is voor sommige hoogbegaafde kinderen een noodzakelijke denkoefening.
Als kind geloof je alles!
Het geloof is een andere rol in ons leven gaan spelen. Sterker nog, mensen geloven steeds minder. Zo zijn er mensen die niet in Corona, de wetenschap, de oorlog in Oekraïne of de pers geloven. Daarom vroeg ik aan een filosofieklas: waar kun je allemaal in geloven? om zo een gesprek over geloven te starten.
Echte interesse in kinderen
Met een filosofische vraag toon je echt interesse voor het denken van kinderen. Ze voelen zich hierdoor gezien en gehoord. Een kind dat zich serieus genomen voelt, zal opgroeien met trots en zelfvertrouwen. Zo kan hij zich ontwikkelen tot een zelfstandige, onafhankelijke denker.
Dit bereik je door kinderen vrij over hún eigen ideeën te laten vertellen. Oordeel of corrigeer niet maar stel ze nieuwsgierige vervolgvragen.
Zo zet je het eigen denken van kinderen en hun ideeën centraal.
Als we voortaan zouden vieren dat je verloren hebt, dan heb je dus succes als je verliest en dan doen we eigenlijk weer hetzelfde maar dan andersom.
Als ik een briefje heb waar raar op staat dan kan ik dat overal wel opplakken want als ik het bijvoorbeeld op de tafel plak dan is het raar dat ik de tafel raar vind.
Waarover filosoferen?
In een filosofisch gesprek hoeven de kinderen dus niet te raden wat de volwassene graag wil horen, maar mogen ze vrijuit spreken en denken. Door bijzondere en verrassende vragen te stellen voelen ze zich aangemoedigd om over hun eigen ideeën te vertellen.
Je kan over allerlei onderwerpen filosoferen, zolang het maar om het echte denken en redeneren van de kinderen draait. Door jouw manier van vragen stellen, reflecteren ze hierbij ook op hun eigen antwoorden.
Het is dus geen vrijblijvend gekeuvel of gefantaseer, je stelt ook kritische vragen. Dat zorgt ervoor dat het gesprek niet alleen leuk maar ook uitdagend is.
Iedereen kan filosoferen!
Kinderfilosofie zou thuis, op de basisschool en op de bso een plek moet hebben. Filosofie klinkt moeilijk en vaak wordt gedacht dat het niet geschikt is voor kinderen, maar dat is onzin.
Iedereen kan het, zelfs als je pas drie jaar bent! Kinderen willen net als jij weten hoe het leven in elkaar zit. Ze stellen niet voor niets honderden waarom-vragen. Ze willen zich van nature graag verwonderen. In de plusklas wordt filosofie vaak al aangeboden, maar eigenlijk zouden alle kinderen de kans moeten krijgen na te denken over dit soort belangrijke vragen.
De vraag is dus niet: waarom zou ik gaan filosoferen met kinderen maar hoe kan ik gaan filosoferen met kinderen?
Ik denk dat als planten konden lopen, dat ze het dan wel vaker zouden doen.
Ga aan de slag met deze materialen
Hikes - het spel dat verbindt
Het spel Hikes draait niet om winnen maar om delen. Je wordt uitgedaagd om vragen aan elkaar te stellen, je creatief te uiten en samen na te denken.
Een goudvis in de zee
Baroe is kampioen vragen stellen. In deze tien filosofische verhalen kun je met hem meedenken. Met leuke filosofieweetjes en denkvragen.
Denktekenen
45 tekenopdrachten die kinderen aan het denken zetten over verschillende thema’s. Voorzien van denkvragen en prikkelende kindercitaten.
Praatplaatjes
Praatplaatjes is een set plaatjes om samen filosofische vragen te onderzoeken. Vertaald in het Japans. Meer dan 10.000 verkocht.
Praatprikkels
50 filosofische vragen voor kinderen. Vertaald in het Japans, Engels en Duits. Meer dan 30.000 verkocht. Winnaar Berrie Heesen Prijs.
Praattoppers
Dertig coachkaarten om kinderen spelenderwijs betere gespreksvaardigheden aan te leren. Met handige activiteitenwijzer.
Tickle Talks
50 philosophical questions for kids. De Engelse versie van de Praatprikkels. Leuk voor het VO of internationale scholen.
Denkdobbelen
Denkdobbelen geeft de fantasie van kinderen een boost! Je kunt met het spel meer dan 30 creatieve, soms hilarische activiteiten doen.
Kan niet bestaat niet
Verhalen en gedichten om mee te filosoferen, met uitgebreide praattips. Voor jonge kinderen vanaf vier jaar tot een jaar of acht.
Alles wat ik weet, is dat ik niets weet.
Filosoferen met baby's
Uh… wat? Filosoferen met baby’s?
Klopt, dat is inderdaad een te wild idee. Maar baby’s zijn wel een goed voorbeeld voor ons allemaal. Een baby weet niets, en treedt de wereld onbevangen en nieuwsgierig tegemoet. Hij heeft een houding van open verwondering.
Deze romper (zie foto) met de quote van de filosoof Socrates helpt je eraan herinneren deze verwondering te koesteren. Want eigenlijk geldt voor ons allemaal: ‘Alles wat ik weet is dat ik niets weet.’
