Your Cart

kinderen filosoferen over het trolley dilemma: “Ik kies voor mijn vis!”

trolley dilemmaAl bijna vijftig jaar breken volwassenen hun hoofd over het Trolley Dilemma. Een groep kinderen van een school uit Haren zette ook haar tanden in het probleem en zij kwamen tot een heel bijzondere oplossing. Het is de vraag of ooit eerder een groep volwassenen op dezelfde creatieve oplossing is gekomen voor dit soort morele vragen als deze bovenbouwers. Daar gingen wel heel wat, soms onalledaagse, overwegingen aan vooraf.

Het trolley dilemma in het kort

Er rijdt een tram over een rails waar vijf mensen op vastgebonden liggen. De bestuurder is onwel geworden dus de tram zal zeker over de vijf mensen heen denderen. Nu sta jij bij de wissel en als je de wissel op tijd omzet, zal de tram de andere rails op rijden. De rails waar maar één mens vastgebonden ligt. Dat scheelt dus vier doden. Wat doe je, haal je de wissel over of niet?

Uh… Kan dit met kinderen?

Dit is het dilemma waar twaalf kinderen uit de bovenbouw zich over bogen. Het is misschien niet een onderwerp dat je snel zou kiezen om met kinderen over van gedachten te wisselen. Maar elk jaar is er wel een kind uit groep 8 dat er zelf mee komt. Zij hebben dan van het dilemma gehoord op een open dag van een Middelbare school.

Ik peil altijd zorgvuldig of de kinderen uit de groep dit onderwerp aan kunnen. Ik heb ook wel eens besloten het niet te doen omdat er bijvoorbeeld een gevoelig kind in de groep zit. Maar deze groep was er overduidelijk helemaal klaar voor. Ze waren super geïnteresseerd na de uitleg van Jeroen die verslag had gedaan van zijn filosofie proefles op de open dag. Dus gingen we in gesprek.

Er kwamen interessante, voorspelbare en verrassende argumenten voorbij. Een uitgedund verslag met een bijzonder einde:

“Als het een familie is zou ik niets doen, want dan hoeven ze elkaar ook niet te missen.”

“Ik zou juist voor vijf doden kiezen als het verschillende families zijn, want dan kunnen die families elkaar steunen.”

Schuld

“Ik zou het niet doen want dan lijkt het meer jouw schuld dat er iemand is doodgegaan. Dan ben je daar je hele leven mee bezig in je hoofd.”

“Ik zou het wel doen want dan spaar je vier levens. Maar ik zou niets doen en voor vijf dooien kiezen als het iemand is die ik ken en als het mijn konijn was ook.”

“Ik kies ook voor mijn vis! Ik hou van mijn vis. Anders gaat mijn vis dood omdat ik dat wil.”

“Nou, die vis gaat toch dood als ie niet meer in het water ligt.”

“Wat als het niet jouw vis of konijn is, maar een heel belangrijk iemand, bijvoorbeeld de koningin?”

Koning of koningin

“Als het een wrede koning of koningin is zou ik hem laten overrijden, dan zijn we tenminste van hem af. Maar als het een hele aardige koning is dan toch maar die vijf mensen dood.”

“Als het een hele rijke koning is dan laat ik die vijf mensen dood gaan en dan hoop ik dat ik een hele mooie beloning krijg.”

“Je mag de koningin toch niet zomaar voortrekken? Iedereen heeft toch gelijke rechten?”

Aardig of onaardig

“Als die ene een vervelend iemand is, zou ik de wissel wel overhalen.”

“Dat mag eigenlijk niet meetellen want andere mensen vinden die persoon misschien wel aardig. Dan help je eigenlijk alleen jezelf en dat is egoïstisch.”

“Als dat ene mens een oud verschrompeld vrouwtje is dan zou ik hem overrijden.”

“Ja, dan help je haar alleen maar.”

“Als je die wissel omduwt, dan heb je iemand vermoord! Wie het ook is.”

“Ja, en als je die tram door laat gaan is het gewoon een ongeluk. Als je er niet bij was geweest zouden die vijf mensen ook dood zijn. Dan zou ik ook niks hebben kunnen doen. Als je niks gedaan hebt, kun je ook geen moordenaar zijn.”

“Die mensen zullen daar wel niet voor niks vastgebonden zijn.”

“JA, IK WEET WAT IK GA DOEN. Ik zou die wissel omdoen en meteen weer terug en weer om en weer terug, heel snel achter elkaar. Dan ontspoort de tram misschien!”

“Ja, dan probeer je tenminste iets!”

Dit outside-the-boxplan wordt unaniem aangenomen. Trolley Dilemma opgelost.

Hier kun je trouwens meer achtergrondinformatie lezen over het Trolley Dilemma

Lees ook