Your Cart

9 slimme combinaties die leerkrachten meer tijd opleveren

zo word je de tijd de baas‘Het kost tijd, en dat hebben we niet.’ Het is het meest genoemde bezwaar van leerkrachten tegen het geven van filosofielessen. Maar wat als filosofielessen je juist meer tijd opleveren? Bijvoorbeeld doordat je een betere groepssfeer creëert, waardoor er vervolgens minder gedoe en meer respect voor elkaar is. Daarnaast kan filosofie ook tijd opleveren door het vakoverstijgend in te zetten, waardoor je met één les meerdere leerdoelen af kunt vinken. Zo levert slim combineren je tijd op! In dit blog geven we 9 ideeën voor slimme combinaties.

Actualiteiten

Elke school besteedt vanaf een bepaalde leeftijd aandacht aan het nieuws. Dit kun je op meerdere manieren aanpakken. Zo kun je het nieuws als denkprikkel voor een filosofisch gesprek gebruiken. Landt er een robot op Mars? Dan kun je in gesprek over de vraag van wie de planeet Mars eigenlijk is. Is er ophef over een spotprent? Wissel dan van gedachten over de vrijheid van meningsuiting of over het gebruik van spotprenten. Is er een BLM demonstratie? Ga dan in gesprek over racisme. Uit veel nieuwsfeiten kun je makkelijke een filosofische, vaak morele, vraag halen om met de kinderen te bespreken.

Burgerschapsvorming

Combineer filosofie met burgerschapsvorming en win tijd

Scholen zijn verplicht aan burgerschapsvorming te doen. Sinds augustus 2021 is deze verplichting concreter opgesteld en moeten scholen de invulling hiervan planmatiger aanpakken. Neem in dit plan zeker ook filosoferen op! In een filosofisch gesprek denk je immers ook na over de waarden van onze maatschappij. Zoals respect, solidariteit, vrijheid, gelijkheid, tolerantie, racisme, diversiteit etc. Bovendien leer je om met elkaar in dialoog te gaan. Lees meer over filosofie als onderdeel van burgerschapsvorming.

CKV-lessen

Filosofie kun je ook perfect verbinden aan je ckv-lessen. Veel kunstwerken, films, gedichten, verhalen en toneelstukken bevatten immers een diepere betekenislaag. Als de kinderen deze ook zien, krijg het kunstwerk meer waarde. Door te filosoferen over de thematiek van kunstwerken krijgt kunst dus meer betekenis. Maar niet alleen de onderliggende thema’s zijn interessant om te bespreken, ook over de vraag ‘Wat is kunst?’ kun je eindeloos nadenken. Doe in dit blog meer inspiratie op over hoe je filosofie en kunst kunt verbinden en zo aan allebei meer tijd kunt besteden.

Leesbevordering

Filosoferen met kinderen kan ook heel leesbevorderend werken. Uit onderzoek blijkt dat praten over boeken ervoor zorgt dat kinderen meer leesplezier krijgen. De meeste boeken hebben een dubbele laag in het verhaal. Het boek gaat dan behalve over het avontuur wat de hoofdpersonen beleven, ook over vriendschap, geluk, vrijheid, of goed en kwaad, om maar eens wat voorbeelden te noemen. Over deze filosofische thema’s kun je na het voorlezen heel goed met de kinderen filosoferen. Lees hier hoe je in een boek de filosofische thema’s herkent. Een filosofisch gesprek past overigens ook heel goed bij interactief voorlezen. En als het goed is, besteed je daar toch al tijd aan.

Persoonsvorming

Door te filosoferen leer je de ander maar zeker ook jezelf beter kennen. Van veel zaken weet je eigenlijk niet wat je ervan vindt, totdat je geprikkeld wordt erover na te denken. Hoe denk je bijvoorbeeld over vriendschap, vrijheid, liefde of eerlijkheid? Welke waarden en normen vind jij belangrijk. Dat kunnen kinderen ontdekken door met leeftijdsgenoten van gedachten te wisselen. Maar je persoonlijkheid ontwikkelt zich bijvoorbeeld ook door gericht over het onderwerp identiteit en karakter in gesprek te gaan.

Geschiedenis

Kinderboekenweek 2020 thema is geschiedenisJe verwacht het misschien niet, maar zelfs aan je geschiedenislessen kun je filosofielessen koppelen. De Kinderboekenweek 2020 had als thema geschiedenis en daarom heeft Filosovaardig toen wat lesideeën rondom geschiedenis op papier gezet. Je kunt bijvoorbeeld nadenken over de betekenis van geschiedenis voor de mens in het algemeen. Een andere interessante filosofische vraag is hoe je zeker kunt weten of onze geschiedeniskennis waar is. Ook kan de situatie uit een historisch verhaal een aanleiding voor een filosofisch gesprek zijn. Vaak leveren historische verhalen bijvoorbeeld morele vragen op. Waarom was het goed of waarom was het slecht wat er gebeurde of wat die mensen deden? Je vindt de ideeën en tips in onze lesbrief over geschiedenis.

Levensbeschouwing

Het vak levensbeschouwing ligt dicht bij filosofie. Beide vakgebieden houden zich immers bezig met levensvragen. Daarom kun je de twee goed aan elkaar koppelen. In dit blog lees je alles over de verschillen en overeenkomsten tussen filosofie en levensbeschouwing.

21e-eeuwse vaardigheden

Natuurlijk besteed je op school ook tijd aan de 21e-eeuwse vaardigheden. Een aantal van deze vaardigheden kun je oefenen door te gaan filosoferen. Kritisch denken is hiervan een duidelijk voorbeeld. Maar ook het creatieve denken wordt door filosofische gesprekken enorm gestimuleerd. Je denkt immers vaak na over denkbeeldige situaties met bijvoorbeeld gedachte-experimenten en dilemma’s en dan heb je absoluut je verbeeldingskracht nodig.

Mondelinge taalontwikkeling

Filosoferen is ook mondelinge taalontwikkelingHet is ook goed om je ervan bewust te zijn dat je door te filosoferen volop werkt aan de mondelinge taalontwikkeling. Kinderen moeten in een gesprek immers woorden geven aan hun gedachten en hun mening onderbouwen. Zo krijgen ze vanzelf ook een breder begrip van conceptuele begrippen, ze worden zich bewust van dubbele betekenissen van woorden en hun woordenschat groeit. Bovendien oefenen kinderen in een filosofisch gesprek met de deelgebieden gesprekken, spreken en luisteren van het domein taal. Daarnaast sluit filosoferen aan bij de beschreven kerndoelen van mondeling taalonderwijs. Filosoferen kan de taalontwikkeling dus een enorme boost geven. De tijd die je aan de mondelinge taalontwikkeling wil besteden kun je dus net zo goed aan filosofie besteden.

Conclusie

Als je weet dat filosoferen ook nog bijdraagt aan de sociaal-emotionele ontwikkeling, de morele ontwikkeling, de gespreksvaardigheden en de denkvaardigheden van kinderen dan is het bijna raar om niet te gaan filosoferen. Vooral doordat je door deze vakoverstijgende combinaties de leerdoelen van de verschillende vakgebieden ook nog eens zal versterken. Je kunt er zelfs de rekenles mee verrijken! Kortom… als je filosofielessen steeds slim laat aansluiten bij andere onderwerpen die op je programma staan, dan is het geven van filosofielessen niet zozeer een kwestie van tijd, maar van slim combineren.