Your Cart

Beter denken met de denkhoeden van De Bono

Een mooie casus om te bekijken met de Denkhoeden van De BonoIk vroeg een groep kinderen om iets op te schrijven waar ze erg boos over waren. Fien schreef op dat ze boos was omdat Ajax had verloren in de Champions League. Dat leek me een goed en leuk onderwerp om met de denkhoeden van De Bono te analyseren. Met deze denkhoeden leer je hoe je op verschillende manieren naar een situatie kan kijken. Je leert meteen ook hoe je zuiverder kunt denken. Want als Fien zegt dat Ajax heeft verloren door pech, is dat dan ook zo?

Uitleg denkhoeden

Er zijn zes denkhoeden. Op Internet vind je hierover soms complexe beschrijvingen maar voor de kinderen heb ik ze simpel samengevat. Met de witte denkhoed hou je je bij de feiten. Je mag je gevoel uitspreken met de rode hoed op. Met de gele hoed op zie je alleen voordelen en met de zwarte hoed alleen nadelen. De groene hoed staat voor creativiteit oftewel wat kan ergens uit voort komen. De blauwe hoed is de voorzittershoed. We zetten deze denkhoeden om de beurt op. Niet echt, maar alsof. En steeds hebben we allemaal tegelijk dezelfde hoed op. Je kunt met deze werkvorm natuurlijk variëren en bijvoorbeeld iedereen een andere denkhoed geven.

Witte denkhoed

We beginnen met de witte hoed. De feiten. Fien als eigenaar van de situatie mag beginnen.
‘Ajax heeft verloren door pech,’ zegt ze.
‘Is pech geen oordeel?’ vraag ik kritisch. ‘Want hoezo hadden ze pech?’
‘Nou, ze dachten al dat ze hadden gewonnen en ze dachten dat er niet meer gescoord zou worden.’
‘Heb je dan pech?’
‘Het is dan toch hun eigen schuld?’ roept Janine nu. ‘Ze gingen minder hun best doen omdat ze dachten dat ze al gewonnen hadden.’

Doelpunt

Robin: ‘Pech is een mening. Dus je kan alleen zeggen: Ajax heeft verloren van Tottingham met 2-3. Het laatste doelpunt viel in de laatste minuut.’
Dat kan Fien nog steeds niet accepteren: ‘Ze hadden wel pech want als de regel dat uitpunten zwaarder tellen er niet was, hadden ze wel gewonnen.’
‘Maar die regel is er toch gewoon, dat weten ze toch. Dat heeft toch niets met pech te maken,’ zegt Dylan.

Dit gaat zo nog een tijdje door. Het is duidelijk moeilijk voor Fien om het pech-idee los te laten. Met haar hoofd weet ze het op een gegeven moment wel, maar het lijkt erop dat het voor haar gevoel toch echt anders is. De witte denkhoed is trouwens wel vaker een van de moeilijkste denkhoeden. Feiten en meningen worden door veel mensen snel verward.

Rode denkhoed

Gelukkig voor Fien mag de rode hoed even op. Welk gevoel geeft het je?
Dat varieert tussen boosheid, verdriet en teleurstelling. En sommige zeggen: ‘maakt me niet uit’. Dat zijn vast geen voetbalfans.

Gele denkhoed

Tijd voor de gele hoed. Wat zouden de voordelen van winnen zijn?
‘Dan kom je verder. Dan kom je bijvoorbeeld in de finale te staan. En dan kom je steeds verder. Dan kun je misschien de beste van de wereld worden.’
Waarom is dat belangrijk?
‘Dat is goed voor het Nederlands voetbal,’ vindt Fien. Ik wilde daarover om opheldering vragen maar Job begon zijn verhaal al.
‘Wij hadden laatst van een club gewonnen waar we de vorige keer van verloren. Wij wilden ze verslaan. Dat was ons plan. Je wilt gewoon beter worden.’
‘Als ze winnen dan zijn ze een voorbeeld en willen meer mensen fan zijn. Bijvoorbeeld: je bent voor Groningen en niet voor Ajax en als Ajax dan wint dan gaan sommige mensen van gedachten veranderen.’
Daar is Adiel het helemaal niet mee eens. ‘Nou, Groningen fans zijn echt niet zomaar ineens voor Ajax, die gaan echt niet zomaar veranderen!’

Zwarte denkhoed

Het bleek niet zo moeilijk te zijn om de voordelen van winnen te noemen. Maar zijn er eigenlijk ook nadelen aan winnen?

‘Sommige mensen worden heel agressief omdat ze willen winnen.’
‘Sommige mensen krijgen te veel zelfvertrouwen als ze steeds winnen en dan worden ze agressief als ze eens verliezen.’
‘Als je teveel wint, gaan fans tegen je opkijken en de tegenpartij gaat raar doen. Zoals laatst met dat racistische geschreeuw op de tribune.’
‘Is het dan zo dat winnen het slechtste in mensen naar boven haalt?
‘Misschien, maar eigenlijk zou iedereen altijd sportief moeten zijn,’ vindt Robin.

Groene denkhoed

Zou dat misschien tot stand kunnen komen met de groene hoed? Wat kan uit het verliezen voortkomen bijvoorbeeld? Er worden nu dingen geroepen als ‘beter oefenen’ en ‘je kunt andere mensen feliciteren’. Dat laatste zou zeker sportief zijn.

Na het denken met de eerste vijf denkhoeden mag Fien even de baas zijn want we zetten de blauwe denkhoed op.

Blauwe denkhoed

‘Ik had het doelpunt afgekeurd!’ roept Fien meteen.
‘Zou dat eerlijk zijn geweest?’ wil ik weten.
‘Hoezo? Ik was toch de baas!?’
‘Ja, maar dan mogen we toch best vragen over je beslissingen stellen? Rutte is ook de baas maar als hij iets doet, mogen we daar wel vragen over stellen.’

Dat vindt Fien lastig, want ze zou nog veel meer willen doen. Zoals regels veranderen, heel veel rode kaarten uitdelen en eerder de wedstrijd eindigen. Of dat eerlijk is, daar wil ze nu niet over nadenken. Dan bewaren we eerlijkheid als onderwerp maar voor een volgende keer. Net als de vraag: wanneer ben je een goede baas?

Tegeltjeswijsheden

Deze kinderen hadden voor nu genoeg nagedacht. Ze gingen tegeltjeswijsheden verzinnen over winnen en verliezen.

Leestips