Leerkracht Gea Bouma gebruikt de verschillende filosofische gesprekstechnieken niet alleen om met haar groep te filosoferen, maar ook om de rekenles verdieping te geven. In dit gastblog beschrijft ze zo’n filosofische rekenles. Laat je inspireren!
Ik zet het digibord open. Gisteren heb ik er enkele afbeeldingen klaargezet die aansluiten bij de rekenles van vandaag. De kinderen zullen tijdens het zelfstandig oefenen in hun werkboek overeenkomstige afbeeldingen terugvinden.
Er zijn meerdere dingen op het bord te zien:
- de tafel van drie met alleen de uitkomst van 5x en 10x
- zes plaatjes met steeds drie vogels die vogelvoer uit een opgehangen voederbak eten
- daaronder zowel een keer-, als een deelteken
- Een getallenlijn waarvan alleen onder de eerste twee sprongen getallen staan.
De afbeeldingen hebben verband met elkaar en ik hoop dat de kinderen de relatie leggen.
Eerst zelf ontdekken
Omdat ik wil dat de kinderen nauwkeurig waarnemen, geef ik ze een minuut de tijd om te ontdekken wat er allemaal op het bord te zien is. Ze mogen hun wisbord gebruiken om notities te maken. Hierna stel ik de kinderen in de gelegenheid om met hun naaste een minuut van gedachte te wisselen over dat wat ze op het bord zien.
In gesprek
Nu komt het moment dat we als groep in gesprek gaan en nadenken. Middels beurtstokjes nodig ik de kinderen uit om (op hun niveau!) in te brengen wat ze hebben ontdekt. Er is geen sprake van goed of fout. Kinderen die snel vergeten wat ze zeggen willen, hebben hier houvast aan de aantekeningen op hun wisbordje.
Het rapporteren is voor de één een hele opgave en ontaardt in een lang verhaal. De ander houdt het simpel: ‘Ik zie een vogel’. Ik laat bewust ruimte ontstaan zodat de kinderen elkaar kunnen aanvullen of andermans uitingen kunnen weerleggen. Het laatste gebeurt al snel. Milou zegt dat er niet één vogel is, maar dat er meer zijn. Tim heeft ze alle achttien al geteld. Sem denkt dat het om de tafel van zes gaat.
Denkvragen
Ik lok de kinderen met vragen uit na te denken over dat wat er al is ontdekt:
‘Als het zo is wat Sem zegt, dat het de tafel van 6 is, hoe kan het dan dat we steeds groepjes van 3 vogels zien?’
Wat denk jij, Nora? Kunnen we een tafelsom ook zomaar omdraaien?’
‘Kan dit altijd?’
‘Hoe weten we zeker dat achttien klopt…?’
‘Dus we moeten drie erbij tellen als we het x teken zien…?’
Ik help goed te verwoorden waarbij ik telkens de juiste terminologie benadruk zonder de inhoud van de taaluitingen te beoordelen.
Rekenblokjes
Na deze analyse geef ik alle kinderen achttien blokjes. Ik ben benieuwd of de blokjes helpen nieuwe inzichten te krijgen of reeds gevonden ideeën te onderbouwen met andere argumenten. Mijn houding is ook nu onderzoekend. Samen proberen we te verklaren, beschrijven en definiëren.
‘Wat betekent 6 x 3?’
‘Is 3 x 6 precies hetzelfde?’
‘Stel dat er nog een voederbak hangt…?’
‘En wat als er steeds vier vogels tegelijk eten…’
Door te praten over elkaars interpretaties worden ideeën bijgesteld en overgenomen. Als ik bijvoorbeeld Mees de beurt geef, repeteert hij wat Yara met andere woorden eerder vertelde. Hij heeft goed geluisterd, begrepen en sluit aan, terwijl het overkomt alsof hij het zelf bedenkt.
Evaluatie
Naar aanleiding van de afbeeldingen op het digibord dachten we samen ongeveer vijftien minuten kritisch na. De kinderen waren allemaal betrokken en voelen zich competent. Ik merk dat als ik de rust en tijd neem om goed te luisteren naar de theorieën van de kinderen ik hun aandacht en begrip versterk. Het individuele denken wordt verrijkt door het groepsdenken. Potentiële mogelijkheden worden benut en alle kinderen leren!
