1 november 2014 mocht ik de Berrie Heesen Prijs 2014 overhandigen aan Liesbeth Eshuis voor haar inzending ‘De Filosofiekast’. Deze kast van 1.30 hoog en 55 cm breed is uit te vouwen tot een soort kamerscherm in vier delen. Hierin zitten diverse elementen waarmee je kunt filosoferen. De jury noemde dit ontwerp concreet en toegankelijk. De prijs werd uitgereikt tijdens de studiedag van het Centrum Kinderfilosofie Nederland die dit jaar een feestelijk karakter had vanwege het 25-jarig bestaan.
De jury over De Filosofiekast
De jury schreef in haar juryrapport dat zij de Filosofiekast ziet als een welkome aanvulling op het toenemende aanbod aan invalshoeken, technieken en middelen om te Filosoferen met Kinderen. Het bevat een aantal basisvormen die volgens haar enorm kunnen helpen om de drempel tot filosoferen laag te houden voor leerkrachten en kinderen.
Bijvoorbeeld de brievenbus, waar kinderen hun ideeën of filosofische vragen in kunnen stoppen. Daarmee zetten kinderen zelf het filosoferen op de agenda van hun lesprogramma. Of de vraagmachine, waarmee kinderen en leerkrachten zelf een vraag kunnen formuleren.
Daarnaast helpt de kast met eenvoudige en praktische werkvormen om het filosofische proces te faciliteren. Een magneetbord om eenvoudig plaatjes en woorden te verplaatsen en groeperen. Een schoolbord om aantekeningen of mindmaps te maken van het gesprek. Of een gordijntje met plankje waar kinderen zelf een voorwerp op kunnen zetten waar ze wat over willen vertellen. De jury vond het ook sterk dat de filosofiekast naar eigen inzicht van de leerkracht kan worden ingericht, aangevuld en bijgehouden met materialen.
Concreet en toegankelijk
De Filosofiekast geeft dus allerlei mogelijkheden om filosoferen concreet en toegankelijk te maken in de klas en op andere plaatsen waar kinderen bij elkaar zijn. Een handig hulpmiddel voor hen die al wat meer ervaring hebben met filosoferen, en een stimulans voor beginners. Zoals over elektronica vaak gezegd wordt: ’plug & play’. De leerkracht rijdt de Filosofiekast het lokaal binnen, en daarmee kan het gesprek beginnen!
Verbindingen
De Filosofiekast kan door zijn veelheid aan toepassingen ook beleidsmatig een handig instrument zijn om verbindingen te maken tussen taal en rekenen, wetenschap, technologie, creativiteit en cultuur.
21e eeuwse vaardigheden
Scholen maken met het plaatsen van de Filosofiekast in hun ruimte een statement. Hiermee draagt het bij aan de focus van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen op de ontwikkeling van ’21e eeuwse vaardigheden’ in het primair onderwijs. Dit zijn vaardigheden als: samenwerken, creativiteit, ict-geletterdheid, communiceren, probleemoplossend vermogen, kritisch denken en sociale en culturele vaardigheden.
Conclusie
Berrie Heesen was een eigenzinnige, creatieve en zeer gedreven kinderfilosoof. Hij maakte in zijn werk voortdurend onverwachte en verrassende verbindingen tussen vakgebieden en maatschappelijke trends. Zo prikkelde hij kinderen en volwassenen om hun eigen kijk op de wereld te ontwikkelen. Diezelfde denkkracht zien wij terug in de manier waarop Liesbeth haar idee van De Filosofiekast heeft weten te verbinden met het bestaande idee van de Techniekkist. Ze heeft dat op een originele manier uitgewerkt. Dit deed zij door werkvormen te combineren met ruimte voor eigen invullingen door de gebruikers van de kast. Liesbeth heeft hiermee een waardevolle bijdrage geleverd aan de verdere ontwikkeling van Filosoferen met Kinderen.
Andere winnaars
- 2019 Katrin Laureyssens met de vragenvulkaan
- 2016 Mariëlle Sauers met haar filosofische theatertentoonstelling Meneer Bork zoekt een woord.
- 2012 Fabien van der Ham met de Praatprikkels
