Beschrijving
Door veel kinderfilosofen wordt Twintig Denkgereedschappen van Philip Cam als een standaardwerk gezien. Een mening die ik onderschrijf. Tot voor kort was dit boek alleen in het Engels verkrijgbaar maar uitgeverij Levendig heeft een vertaling uitgebracht. Hiermee is het boek breder toegankelijk geworden voor iedereen die serieus met filosoferen aan de slag wil.
Inhoudelijk
Philip Cam benoemt in dit boek twintig denkvaardigheden – door hem denkgereedschappen genoemd – die kinderen ontwikkelen door te filosoferen. Deze denkgereedschappen zijn tevens een maatstaf voor het filosofische gehalte van een gesprek.
Cam onderscheidt in het boek basisgereedschappen, aanvullende gereedschappen en gereedschappen voor gevorderden. Denk aan het herkennen van verschillende soorten vragen, het geven van voorbeelden, het doen van gedachtenexperimenten, het onderzoeken van grensgevallen, het geven van tegenvoorbeelden, het tackelen van aannames en deductief redeneren.
Met de basisgereedschappen kun je al starten in de onderbouw. Er zijn tien basis tools. Naarmate de kinderen ouder worden kun je steeds meer denkgereedschappen introduceren. Eerst dus die uit de basiskist, daarna uit de aanvullende en zo verder.
Het gereedschap voor gevorderden is echt voor bovenbouw leerlingen en het voortgezet onderwijs. Toch is het wel aan te raden om ook als je alleen met jonge kinderen filosofeert deze hoofdstukken van Twintig denkgereedschappen te lezen. Je leert er namelijk van hoe je een gesprek meer verdieping kunt geven. Bovendien geeft het je een inkijkje op wat goed redeneren en logica is. Dus al kun je deze technieken voor gevorderden niet direct toepassen op je leerlingen, je krijgt sowieso een beter begrip van wat filosoferen inhoudt.
Schrijfstijl en vormgeving
Philip Cam is overduidelijk een analytisch man, maar geen vlotte schrijver. Net als de teksten van veel andere academici is zijn verhaal wat stijf. Je hebt echt wel even je concentratie nodig om Twintig denkgereedschappen te lezen.
De vormgeving draagt jammer genoeg niet bij aan de leesbaarheid. Hier en daar een witregel en wat vaker een tussenkopje op de A4 grote pagina’s zou al enorm geholpen hebben. Het glanzende papier is voor mensen die nog net geen leesbril nodig hebben een uitdaging.
Ook jammer is dat de redactie van het boek veel steken heeft laten vallen. Ik kwam regelmatig dubbele woorden in een zin tegen (er is blijkbaar veel met de woordvolgorde gestoeid) en enorm veel dubbele spaties (even een keer zoek en vervang en het is opgelost).
Must have
Ondanks deze kritiekpunten is Twintig denkgereedschappen een must have voor iedereen die serieus met filosoferen met kinderen aan de slag wil.
Inhoudelijk is het echt een sterk boek. Het laat zien welke denkvaardigheden kinderen ontwikkelen en het laat daarmee zien wat een gesprek filosofisch maakt. Vooral dat laatste is voor veel geïnteresseerden in het begin lastig te bepalen. Dus als je jezelf wil ontwikkelen op dit gebied dan is Twintig denkgereedschappen een absolute aanrader.
