Beschrijving
In ‘Kan een bloemkool denken?’ legt docent filosofie en auteur Jan de Bas op heldere en structurele wijze uit hoe je aan de slag kan met filosoferen met kinderen.
Review Filosovaardig.nl
In ‘Kan een bloemkool denken?’ zet Jan De Bas filosoferen met kinderen in een theoretisch pedagogisch kader. Vanuit verschillende onderwijskundige modellen toont hij aan dat filosoferen met kinderen in het basisonderwijs past. Dit heeft hij uitvoerig en kundig gedaan en het is zeker interessant om eens op die manier naar filosoferen met kinderen te kijken.
Tegelijkertijd zou het jammer zijn als filosoferen met kinderen op deze manier zijn bestaansrecht moet verkrijgen aangezien de activiteit juist ook waarde heeft doordat het in sommige opzichten afwijkt van standaardmodellen en theorieën. Zoals de ruimte voor het vrije denken en de verwondering over het leven.
Het theoretische kader dat Jan de Bas uiteenzet, maakt dat het boek vooral een studieboek is geworden.
Serie lessen
De theorie beslaat het eerste deel van het boek. In het tweede deel vind je een serie lessen. Deze zijn onderverdeeld in lessen voor de onderbouw en de bovenbouw. Over het algemeen vereisen de lessen een hoog denkniveau. Het kind wordt hierin haast opgeleid tot een academisch filosoof (in spé). Ook hier mis ik de ruimte voor verwondering en het vrije denken. Er had wat meer speelsheid en lichtheid in de lessen gemogen. Het is vooral het ontwikkelen van het systematische denken dat centraal staat.
Moeilijkheidsgraad
De lessen zijn over het algemeen vrij moeilijk voor het basisonderwijs. Dat geldt zeker voor de lessen voor de onderbouw. Zo worden er veel schrijfopdrachten gegeven terwijl kinderen op deze leeftijd niet of nauwelijks kunnen schrijven. Een ander voorbeeld van de moeilijkheidsgraad is dat in een bepaalde les wordt gesuggereerd een filmpje over asociaal gedrag te laten zien. Hierin spelen middelbare scholieren een rol die asociaal gedrag vertonen zoals bellen bij de kassa en kauwgom onder hun schooltafeltje plakken. Dit past niet echt bij de leefwereld van jonge kinderen.
Leuke ideeën
Natuurlijk haal je uit elk boek ideeën om zelf mee aan de slag te gaan. Naast een aantal klassiekers zoals het viertafelgesprek ‘Wat is echt?’ en vragen rondom een bloemkool zitten er een aantal aardige denkactiviteiten in zoals het schrijven van een ‘zelfje’ (een elfje over jezelf) bij een les over identiteit. En denkopdrachten als ‘denk een minuut aan niks’ en ‘denk een minuut aan alles’ om vervolgens gezamenlijk te evalueren hoe dat ging.
Werkvormen
Zeer nuttig is het hoofdstuk waarin een groot scala aan werkvormen wordt beschreven. Hier kun je zeker inspiratie uit halen. Kortom het boek heeft zeker de nodige pluspunten, maar is behoorlijk theoretisch en zal daardoor niet bij iedereen in de smaak vallen, maar bij anderen daarom juist wel.
Over de auteur
Auteur Jan de Bas is docent filosofie en creatief denken op de pabo van Hogeschool Inholland Dordrecht. Hij is oprichter van het cursusbureau Filosofiegroep Rotterdam.
