Your Cart

Knutselen met een filosofische twist

Mijn kinderen waren vroeger dol op knutselen.
Onze keukentafel zo’n tien jaar geleden. Er werd dagelijks aan geknutseld.

Toen mijn kinderen klein waren bewaarde ik alle verpakkingsmaterialen zodat ze ermee konden knutselen. Van luciferdoosjes tot wc-rollen, van mueslidozen tot lege margarinebakjes. Piepschuim, eierdozen, perenschalen, zilverpapier waar koekjes in zaten, bubbeltjesplastic. Gewoon alles. Soms zat daar uitzonderlijk mooi materiaal tussen. Zoals de gouden kartonnetjes die in bonbondoosjes zitten.

Waarom? Omdat mijn kinderen extreem fanatieke knutselaars waren. Er ging geen dag voorbij of er werd geknutseld. En dan bedoel ik knutselen in de breedste zin van het woord. Er lag daarom standaard een plastic zeil op de keukentafel zodat er altijd gelijmd, geverfd, gestift en geknipt kon worden. Dagelijks lag de keukenvloer vol met papier- en kartonsnippers. Vooral in de periode dat mijn middelste zoon een knipmanie had. Hij zat rustig een uur lang papiertjes in snippertjes te knippen.

Er werd van alles aan elkaar geplakt en beschilderd en er ontstonden de meest wonderlijke creaties. Ik had twee planken aan de muur gemaakt om deze creaties op tentoon te stellen. Het was een snel wisselende tentoonstelling want de productie was enorm hoog! De knutsels waren meestal niet perse mooi, maar ik oordeelde niet. Want ja, wat is kunst eigenlijk?

Filosoferen tijdens het knutselen

Het is een ultieme filosofische vraag waar je eindeloos over kunt filosoferen. Dat filosoferen kan ook heel goed tijdens het knutselen of tijdens het bekijken van een kunstwerk.

Daarom een aantal tips om deze vakantie creatief met je kinderen aan de slag te gaan.

Tip 1 knutselen met muziek

  1. Knutselen met muziek en met je ogen dichtZet het muziekstuk Romeo and Juliet van Prokofiev (via YouTube of je muziekstreamingsdienst) klaar om af te kunnen spelen.
  2. Zorg dat iedereen een stift en papier heeft.
  3. Iedereen sluit zijn ogen.
  4. Zet de muziek aan.
  5. En tekenen maar. Ja, met de ogen dicht. Iedereen laat zijn stift nu leiden door de muziek en tekent dus onder de leiding van de muziek. Doe zelf ook mee!
  6. Na een tijdje zet je de muziek stop.
  7. Bekijk de kunstwerken. Eventueel kun je nog iets erbij tekenen.
  8. En dan is het tijd om te filosoferen over de ‘kunstwerken’. Dat kan met deze vragen.
    • Zitten er tekeningen tussen die mooi zijn?
    • Zou je dit kunst kunnen noemen?
    • Kan kunst toevallig ontstaan?
    • Is kunst die toevallig ontstaat evenveel waard als kunst waar goed over is nagedacht?
    • Wanneer vind jij iets kunst?
    • Wie bepaalt wat kunst is?

Tip 2 knutselen met koffie

Ook met koffie kun je knutselenJe kunt ook knutselen met koffie. Koffie maakt namelijk de mooiste vlekken. Laat een theelepeltje koffie op een vel papier vallen. Verspreid het willekeurig met behulp van de bolle kant van de lepel over het papier. Laat het drogen. Kinderen kunnen dit natuurlijk ook prima zelf doen. Maak meerdere vlekken, dan kun je straks extra veel kunstwerken maken. Als de vlekken zijn opgedroogd ga je er met je kinderen (en hun vriendjes) kunstwerken van maken door er iets bij te tekenen. Bekijk ze gezamenlijk als het klaar is. Stel bijvoorbeeld deze vragen:

  • Heeft iedereen iets moois gemaakt?
  • Als iedereen het kan, is het dan kunst?
  • Kan iets kunst zijn gewoon omdat het mooi is?
  • Kan behang dan kunst zijn? Of een bankstel? Of een auto? Een bloem?
  • Maakt het uit hoe een schilderij tot stand is gekomen?
  • Kan kunst ontstaan door toeval?

Tip 3: kijken door kaders

Als je soms de bijzondere kunstwerken in musea ziet hangen, lijkt het erop dat alles kunst kan worden. Denk maar aan de banaan met duct tape, een kunstwerk dat onlangs nog in opspraak was. Vaak als je iets een podium geeft of in een lijst plaatst wordt het ook ineens iets. Dat is een bijzonder mechanisme. Daarom stelde ik de resultaten van het vele knutselen van mijn kinderen ook altijd tentoon. Het kunstwerk kan met een trucje ook diepgang krijgen. Dit doe je door er een goed verhaal en een sterke titel bij te verzinnen. Zo vertegenwoordigt het ‘kunstwerk’ ineens diep filosofische gedachten.

Kunstopdrachten laten je anders kijkenGa daarom samen met je kind op zoek naar de kunst en de diepgang van alledaagse voorwerpen. Uiteraard is dit een activiteit met een dikke knipoog.

Snij hiervoor uit karton een lijst. En loop dan samen door de kamer, de tuin, het park of waar dan ook. Kijk steeds door de lijst en speur naar kunstzinnige beelden. Heb je een mooi beeld gevonden, maak er een foto van. Thuis print je de mooiste foto’s uit en vervolgens bedenk je er een verhaaltje bij waardoor jullie kunstwerk betekenis krijgt. Dit wordt dan het bordje dat bij wijze van spreken straks in het museum naast het kunstwerk hangt. Bijvoorbeeld:

Het beperkte kader

Je denkt misschien dat de lijnen van de stoep recht lopen. Maar volgens deze kunstenaar lopen ze diagonaal. Zo is het met alles in het leven. Het zit anders in elkaar dan je denkt. We kijken altijd door onze eigen kaders. Maar daar klopt geen hoedje van.

Tip 4: anders rondlopen in een museum

Schilderijen hebben antwoorden op je vragen.
Wat antwoordt het schilderij op de vraag: Is meer beter dan minder?

Even een dagje geen zin om te knutselen? Ga dan ook eens een keer met je kind naar een kunstmuseum. Loop er niet zomaar doorheen maar bekijk een aantal kunstwerken door de ogen van een filosofische vraag. Bedenk daarvoor voordat je naar binnen gaat een filosofische vraag. Bijvoorbeeld: Wie bepaalt wat normaal is? Hoort de mens bij de natuur? Kunnen we onze zintuigen vertrouwen? Kun je zeker weten dat je bestaat? Moet je met je vrienden alles delen? Het leukste is natuurlijk om zelf een vraag te bedenken.

Kies vervolgens in elke zaal een kunstwerk uit dat jullie vraag gaat beantwoorden. Dit hoeft geen kunstwerk te zijn wat je mooi vindt. Misschien vind je het zelfs wel een simpel knutselwerk. Bekijk het kunstwerk goed en bedenk dan samen wat voor antwoord het op jullie vraag geeft. Dit mag best met een dosis humor gebeuren. Je zult zien dat het bekijken van de schilderijen zo ineens een heel andere dimensie krijgt. In het boek Voorbij de kunst vind je meer suggesties om op een andere manier naar kunst te kijken middels het gesprek.

Lees ook

 

Meer Ouder & Kind tips

 

Filosofie wordt kinderspel met deze materialen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

De waardering van www.filosovaardig.nl/webshop-kinderfilosofie/ bij WebwinkelKeur Reviews is 9.5/10 gebaseerd op 521 reviews.