Your Cart

Hoe krijg ik mijn kind aan het praten?

Ontdek hoe je kind denktWe willen graag weten wat er in ons kind omgaat en proberen hem daarom aan het praten te krijgen. Dat lukt niet altijd even goed. Er zijn kinderen die uit zichzelf van alles vertellen. Ouders van zulke kinderen hoeven zich niet af te vragen wat er in hun hoofd omgaat. Het kind is een open boek. Maar sommige kinderen hebben een meer gesloten karakter of kunnen zich moeilijk uiten. Wat dan?

Elk kind is anders. Het ene kind praat graag over zijn gevoelens, een ander graag over zijn ervaringen maar het kan ook zijn dat een kind graag over zijn gedachten praat. Dat laatst wordt wel eens vergeten.

Praten over je gevoelens

Met je kind praten over gevoelensEr is veel aandacht voor sociaal-emotionele gesprekken met kinderen. Hierbij wordt gepraat over gevoelens en ervaringen. Zowel ouders als leerkrachten voelen zich hiermee vaak vertrouwd.

Maar niet elk kind heeft de behoefte om over zijn gevoelens te praten. Daar kunnen verschillende oorzaken voor zijn. Het kan zijn dat het kind zich niet goed kan uiten. Maar het kan ook zijn dat het kind het gewoon niet interessant vindt om over gevoelens te praten. Er zit niet altijd een problematische reden achter. Wellicht vind jij het super interessant, maar dat is geen reden om te verwachten dat het kind hierin mee wil gaan.

Mond op slot

Tussen deze twee uitersten liggen natuurlijk nog meer verklaringen. Voor al die verklaringen geldt dat het niet altijd de juiste oplossing is om steeds opnieuw te proberen om toch over die emoties te praten. Sterker nog, het kind kan er nog meer van op slot schieten. Natuurlijk zijn er kinderen met ernstige blokkades met soms ernstige redenen waarbij je het niet-praten niet naast je neer moet leggen. Als dat zo is of als dat vermoeden er is, dan is het misschien tijd voor professionele psychologische of therapeutische begeleiding. Over dat soort kinderen gaat het hier natuurlijk niet. Het gaat over gemiddelde kinderen die gewoon even (of in het algemeen) genoeg hebben van die sociaal-emotionele insteek.

Praat met kinderen over gedachten

Een andere manier van praten kan een oplossing zijn, namelijk praten over je gedachten oftewel filosoferen en even niet over die gevoelens praten. Je gedachten gaan namelijk vaak over ideeën en die gaan niet over jou maar over de wereld en hoe je de wereld ziet. En tegelijkertijd gaan ze juist toch over jou, want de manier waarop je denkt is een stuk van je persoonlijkheid. Daarom is interesse in iemands denken, interesse in wie iemand is.

Wat is denken?Helaas heeft filosoferen het imago van afstandelijkheid en rationaliteit (en gek genoeg heerst tegelijkertijd het vooroordeel van soft en zweverig, maar dat terzijde). En ja, filosofie is rationeel, maar rationeel is niet hetzelfde als afstandelijk. Hoe een kind denkt over wanneer iets wel of niet eerlijk is, vertelt iets heel wezenlijks over hem. Misschien vertelt hij in zo’n gesprek zelfs wel meer dan als hij vertelt hoe hij zich voelde toen hij een keer oneerlijk behandeld werd. Het kan ook zomaar zo zijn dat je door het filosoferen over eerlijkheid vanzelf gaat begrijpen waarom hij toen die keer zo boos werd.

Andere kinderen aan het woord

Vaak als ik in een klas een filosofisch gesprek voer waar de leerkracht bij aanwezig is, laat de leerkracht mij na afloop vol verbazing weten dat er ineens heel andere kinderen aan het woord waren.  Soms komen er ook kinderen na afloop naar me toe om te vertellen hoe fijn ze het gesprek vonden omdat ze vrij mochten denken en omdat er interesse in hun denken werd getoond werd.  Heel treffend is de uitspraak van Sajad die zei: “Nu gaat het eens over wat wij vinden in plaats van wat de leerkracht weet of vindt.”

Ook ontvang ik regelmatig mail van ouders en kindercoaches die bijvoorbeeld dankzij de filosofische vragen uit de Praatprikkels weer in gesprek zijn geraakt met hun kinderen. Dat door de andere vraagstelling het kind ineens ontspannen kon praten over zijn ideeën en standpunten. Zoals bijvoorbeeld van Eefke van Geesloocounseling:

Ik heb in mijn praktijk ( ik ben nu met pensioen) heel veel met je filosofiekaartjes gewerkt. Als er jong volwassenen kwamen die niet meer aanspreekbaar waren begon ik altijd met de kaartjes. Ze ontdooiden, lieten steeds meer van zichzelf zien en er kwam steeds meer contact en vertrouwen. Door de gesprekken via de kaartjes heb ik veel mensen kunnen helpen. Bedankt voor je prachtige kaartjes.

Filosoferen blijkt een veilige manier van praten over jezelf te zijn, want je hoeft namelijk niets persoonlijks bloot te geven. Je hoeft niet je gevoelens te tonen en toch kun je heel veel laten zien van jezelf. Bovendien voelt het kind zich heel serieus genomen. Wie wil er nou niet serieus genomen worden?

Neem het kind serieus

Iedereen wil natuurlijk serieus genomen worden. Dat is misschien ook wel het ingewikkelde aan sociaal-emotionele gesprekken. Want in zo’n gesprek is de volwassen-kind relatie al snel ongelijkwaardig. Het kind vertelt en de ouder oordeelt, geeft advies, stuurt bij, heeft tips. De volwassene is als het ware de alwetende. Terwijl als je met een kind over ideeën in gesprek gaat, dan til je het kind omhoog. Je neemt hem serieus. Je laat zien dat je het interessant vindt wat hij denkt.

Onwetende houding

Onwetende houdingEr is wel een mits en dat is dat je tijdens zulke gesprekken een onwetende houding aanneemt. Dat betekent dat je je realiseert dat jij ook niet zeker weet hoe iets in elkaar zit. Het gaat hierbij natuurlijk niet over kennis, maar over levensvragen en filosofische vragen. Socrates zei: “Alles wat ik weet is dat ik niets weet”. Die gedachte is de grondhouding voor een filosofisch gesprek.

Dit klinkt op zich eenvoudig, toch is het voor veel volwassenen moeilijk. Als volwassene ben je gewend om een kind te vertellen hoe de dingen in elkaar zitten. Het is ook best leuk om je kennis en inzichten te delen en je denkt dat het kind er veel aan kan hebben. Jij bent waarschijnlijk ook door schade en schande wijs geworden, dus het is fijn als je kind dat niet allemaal zelf hoeft te doorstaan.

Je kind hoeft niet zoals jij te zijn

Maar het kind zit er niet altijd op te wachten. Hij kijkt anders tegen de dingen aan. Omdat hij een ander karakter heeft, maar ook omdat hij van een andere generatie is. Hij herkent zich soms helemaal niet in jouw tips en adviezen. Je kind hoeft ook helemaal niet hetzelfde te denken als jij. Jouw gedachten zijn niet de enige ware en juiste gedachte. Het is een van de vele gedachten die een mens kan hebben.

Misschien is het wel helemaal niet zo gek dat een kind steeds minder vertelt als je steeds de wijze ouderrol aanneemt. Stel je eens voor, steeds als je iets vertelt, komt er altijd een wijs lesje achteraan. Heb je dan nog zin om je open te stellen? Of verlies je razendsnel je belangstelling voor het gesprek?

Praat over zijn gedachtes en ideeën

Wat als je die sociaal-emotionele gesprekken eens een tijdje loslaat en alleen nog interesse toont in de gedachten van het kind. Zonder te oordelen over die gedachten. Onderzoek die gedachten. Vraag door. Laat ze er alles over vertellen. Vraag wat de andere aanwezige kinderen hier voor gedachten over hebben. En deel vooral niet jouw ideeën, ervaringen of kennis. De ideeën van volwassenen horen kinderen al vaak genoeg. Ze zijn voor kinderen soms een beetje een dooddoener.  Kinderen kunnen prima zelf denken. Als je dit vertrouwen uitstraalt naar je kind en geïnteresseerde vragen stelt, raak je vast weer in gesprek met je kind. Je leert je kind beter kennen, en je zal zien dat er op onverwachte momenten toch die informatie over gevoelens en ervaringen los komen doordat je die focus hebt losgelaten.

Meer praattips

Nog meer praattips elders op het web

Filosofie wordt kinderspel met deze materialen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

De waardering van www.filosovaardig.nl/webshop-kinderfilosofie/ bij WebwinkelKeur Reviews is 9.5/10 gebaseerd op 523 reviews.