Your Cart

Kunnen dieren je aan het denken zetten?

Als je met kinderen een filosofische vraag onderzoekt, werkt het vaak verrassend om de vraag altijd even aan dieren te koppelen. Denk je over tijd, vraag dan bijvoorbeeld of dieren ook op tijd letten. Denk je na over tafelmanieren, vraag dan of dieren ook tafelmanieren hebben. Denk je na over wapens, vraag dan of dieren wapens gebruiken. Deze vragen werken goed omdat vanuit het standpunt van een dier alles net weer even anders is. In een gesprek over privacy vroeg ik bijvoorbeeld: hebben dieren behoefte aan privacy?

‘Ja!’
‘Nee!’
Dat is duidelijk: de meningen zijn verdeeld.
‘Wij vinden privacy ook leuk, dus dan vinden dieren dat misschien ook wel,’ legt Leonie uit.
‘Dieren doen ook wel eens een winterslaap,’ weet Sam, ‘en dan willen ze meestal ook privacy.’

Een beer in winterslaap

Q Oké, leuk voorbeeld. Dus als een beer in zijn hol slaapt, mogen we daar dan geen webcam neerzetten?
Sam schudt zijn hoofd. ‘Dat vind jij toch ook niet fijn en dat vinden dieren ook niet fijn, we zijn toch familie van de aap.’

Q Is dat zo? Zijn mensen hetzelfde als dieren?
‘Ja, die kunnen ook denken.’

Q Mensen maken natuurfilms. Wat zouden dieren daarvan vinden?
‘Niet leuk,’ houdt Sam vol.

Q Hoe laten ze dat dan blijken?
Hier weet Sanne iets over: ‘Ik keek gister zo’n natuurdocumentaire en toen was er een olifantje geboren en die olifanten brachten dat olifantje naar die filmers toe.

Q Betekent dat dat ze privacy willen?
‘Weet ik niet.’
‘Ik denk dat dieren soms wel privacy willen, maar soms hebben ze het niet zo in de gaten dus dan maakt het niet zoveel uit,’ vindt Haram en hij kantelt daarmee het gesprek een beetje.

Dieren zijn altijd bloot

Q Oké, dus doordat ze het niet in de gaten hebben, maakt het niet zoveel uit?
‘Ik denk eigenlijk van niet, want ze zijn ook altijd bloot.’
‘Dus dat vinden ze niet erg!’ valt Jurre hem bij. ‘En ze poepen gewoon overal, ze gaan niet een plekje zoeken waar niemand ze ziet. Dus misschien vinden ze dat soort dingen helemaal niet belangrijk.’
Leonie moet ineens aan dierentuinen denken. ‘Daar hebben dieren helemaal geen privacy, want er komen elke dag honderden mensen naar ze kijken. En dan kun je dus geen privacy hebben.’

Dierentuinen

Q Dat is een interessant voorbeeld. Daar hebben dieren inderdaad geen privacy, maar betekent dat dan dat ze geen behoefte aan privacy hebben?
‘Ze hebben het denk ik wel nodig,’ zegt Sam die duidelijk bij zijn standpunt blijft. ‘Daarom is de dierentuin soms dicht, dan kunnen de dieren even eten en rusten en zo. Dan hebben ze ook privacy als ze slapen.’
‘Ik was een keer bij Dierenrijk en toen konden we drie verschillende dieren niet zien omdat ze in hun hok zaten,’ vertelt Leonie.
‘Dan hebben ze gewoon even rust nodig,’ stelt Haram. ‘Dat heeft niets met privacy te maken.’

Wat als je slaapt?

Q Oké, dus sommige van jullie zeggen: dieren hebben het niet zo in de gaten als je naar ze kijkt of ze filmt of zo en dan is het niet zo erg. Maar stel dat ik jullie ga filmen als je het niet in de gaten hebt, bijvoorbeeld als je slaapt. Wat vind je daar dan van?
‘Gatver!’ klinkt het vol afschuw.

Q Ja, maar je hebt het toch niet in de gaten? Dus wat maakt dat nou uit?
‘Dat wil ik natuurlijk niet.’

Q Is dat dan toch anders voor mensen dan voor dieren?
‘Ja, want je kunt tegen dieren niet zeggen: Ik was je aan het filmen.’
‘Ze zullen het nooit weten, terwijl jij het misschien op een dag wel weet. Dus dat is dan anders. Daarom is het voor mensen wel erg.’

Q En als je er nou nooit achter komt dat er een film op internet staat waarin jij ligt te slapen?
‘Nou, dat vind ik echt niet leuk, hoor!’ roepen meerdere kinderen.

Q En als je eigen ouders een foto van je maken als je slaapt, hoe vind je dat dan?
Dat vindt niemand erg.
‘Je ouders weten toch al alles van je.’

Q En als ze die foto op hun Facebook zetten?
‘Dat zou ik niet leuk vinden.’

Q En een gewone foto?
‘Hmm.’
‘Ik vind het wel een beetje raar want er was zo’n filmpje dat op YouTube stond van een kindje dat ging huilen omdat hij op YouTube werd gezet. En toen hoorde je die ouders lachen. Dat vond ik wel heel raar,’ vindt Haram.
‘Ik vind dat ouders het wel mogen doen, maar dat ze het eerst moeten vragen aan het kind. Als het kind het niet leuk vindt, moet je het ook niet doen. En als het kind het best vindt, dan mag het heus wel. Maar als ze het niet leuk vinden, moet je het niet doen.’

Q En de dieren dan?
‘Dat is toch anders,’ vindt Haram, ‘want die zullen het nooit weten of snappen.’
Sam knikt nu ook voorzichtig een beetje van ja.

Tip

Filosoof Eva Meijer denkt niet alleen vanuit dieren maar vindt dat mensen ook met dieren in gesprek moeten. Ze schreef het boek Dierentalen.

Filosofie wordt kinderspel met deze materialen

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

De waardering van www.filosovaardig.nl/webshop-kinderfilosofie/ bij WebwinkelKeur Reviews is 9.5/10 gebaseerd op 523 reviews.