Your Cart

Leuke gespreksonderwerpen om met kinderen over te praten

Spannende gespreksonderwerpenOp een dag besluit je: Oké, filosoferen met kinderen, ik ga dat gewoon een keer doen! Maar ondanks je goede voornemens komt het er toch niet van. Want ja, waar moet je het dan over hebben? Wat is een spannend gespreksonderwerp? Ik heb de afgelopen jaren over van alles en nog wat gefilosofeerd. En ik heb ontdekt dat bepaalde gespreksonderwerpen voor elke leeftijd en in elke soort groep goed vallen. Ik zal de vijf leukste voor je op een rij zetten. Voor thuis aan de keukentafel maar ook voor op school met een groep.

Gespreksonderwerp 1: Wat is lelijk?

Gespreksonderwerp: wat is lelijk?Heb jij zo’n kind dat vaak vindt dat zijn tekening mislukt is? Of een kind dat eindeloos naar dat witte vel zit te staren en geen streep op papier durft te zetten omdat hij bang is dat het mislukt? In beide gevallen is het leuk om deze opdracht te geven: maak een lelijke tekening. Weg is dan de tekenstress, want als de tekening lelijk wordt, dan gaat het dus goed!

Hoewel, wat nou als de lelijke tekening best leuk, mooi of grappig blijkt te zijn… Is hij dan toch mislukt? En… wanneer is iets mooi dan? Zijn daar regels voor? Zijn er dingen die iedereen mooi vindt? Wat zijn dat dan voor dingen?

En zijn er dingen die iedereen lelijk vindt? Misschien dingen die kapot zijn of vies, stinken of rotten of oud zijn. Al is dat wel gek want oude spulletjes vinden sommige mensen juist weer heel mooi. Poep vinden de meeste mensen niet mooi. Of heb jij wel eens een hele mooie drol gezien? En vindt iedereen die drol dan mooi? Wat is nou echt lelijk? En kun jij dat superlelijk tekenen? Ja, over wat lelijk is of juist mooi kun je met kinderen heel diep nadenken! Bekijk maar eens dit voorbeeldgesprek. 

Gespreksonderwerp 2: Wat is denken?

Gespreksonderwerp: wat is denken?We denken de hele dag met onze hersenen maar hoe dat aan de binnenkant van onze hersenen werkt en eruit ziet, dat weten we niet.

Zelfs mensen die al hun hele leven hersenen bestuderen snappen nog niet alles. Hoe ontstaat een gedachte? Kun je stoppen met denken? Waar blijven al je herinneringen? Dingen die je vergeten bent, zijn die echt weg uit je hoofd? Of zitten die in een soort prullenbak net zoals je die op een computer hebt.

Tim maakte er een tekening van (zie links of hierboven) en denkt dat het zo gaat: ‘voor leuke dingetjes heb je een bewaardoos. Voor de stomme dingen een prullenbak. En dat in midden zijn allemaal lijnen daar gaat alles wat je denkt doorheen. En ik denk nu aan een boot. Dan zie je aan dat plaatje in dat hoofd.’
Zou je ook weer kunnen stoppen met denken aan een boot?

‘Als de juf zegt, je mag niet aan een boot denken je moet sommen maken… Dat lukt dan soms niet,’ zegt Tim.

Dat is best wel raar, want waarom doen hersenen niet wat jij wil?

‘Het is soms net alsof er in je hoofd allemaal dwarse mannetjes wonen die jouw gedachten in de war schoppen,’ denkt Jelle.

Hoe denkt jou kind erover? Kaart dit gespreksonderwerp eens aan om erachter te komen. Zie ter inspiratie nog deze video met tekeningen van de binnenkanten van onze hoofden.

Gespreksonderwerp 3: Wat is ontelbaar?

Gespreksonderwerp: wat is ontelbaar?Als je ontelbaar veel tekeningen moet maken van iets wat ontelbaar is, hoeveel tekeningen zou je dan moeten maken? Zouden er zoveel ontelbare dingen zijn? Misschien met wat hulp van je fantasie.

Een tekening van allemaal rondjes door elkaar is ontelbaar omdat je de rondjes niet kunt onderscheiden. Een tekening van zomaar een gekke vorm is ontelbaar omdat je niet weet wat je moet tellen. En je moet het wel kunnen zien.

Water, dat kun je niet tellen, want watermoleculen zie je niet. Je kunt het wel meten, met liters, maar meten is geen tellen. Is het te tellen ding wel zichtbaar dan zit je soms met het probleem tijd. Een mensenleven is te kort om alle huizen op de wereld te tellen en er zijn gewoon te veel sterren.

Alles is trouwens ook voortdurend in beweging. Ga de wolken maar eens tellen. Ben je net klaar met het stukje boven je wijk, is die ene grote wolk waar je mee begon ineens drie kleine wolkjes geworden. Zo blijf je oneindig vaak opnieuw beginnen met tellen. Wat is oneindig trouwens? Is dat iets anders dan ontelbaar?

Het blijkt wel dat het aantal vragen waarover je kunt filosoferen, ook niet te tellen is. Dat maakt ontelbaar zo’n leuk gespreksonderwerp. Weet jouw kind leuke voorbeelden van dingen die ontelbaar zijn? In elk geval is dat, volgens Ben, niet vuur.

Gespreksonderwerp 4: Wat is een stoel?

Gespreksonderwerp: wat is een stoel?Ja, zelfs over een stoel kun je diep nadenken. Dat komt omdat het woord stoel onderdeel is van onze taal en taal gebruik je elke dag. Taal is er gewoon. Maar… als je erover nadenkt, is taal vaak vreemd.

Zoals een stoel, wat is dat eigenlijk? Kunnen kinderen een omschrijving geven?

‘Een stoel is een ding met vier poten waar je op kunt zitten.’
‘Maar een autostoel heeft geen poten.’
‘Een kussen ook niet en je kunt er op zitten.’
‘Die heeft geen leuning.’
‘Dus een stoel is een ding met een leuning waar je op kunt zitten.’
‘Een trap heeft ook een leuning en je kunt er op zitten.’
‘Zo kun je nooit een goede omschrijving maken!’
‘Een stoel is gewoon nutteloos!’
‘Nutteloos? Je kunt er toch op zitten!’
‘Je kunt op zoveel dingen zitten.’
‘Maar wat is dan een stoel?!’

Je herkent een stoel zodra je hem ziet, toch is er niet een goede definitie te maken want er zijn zoveel bijzondere stoelen die toch een stoel zijn. Laat je kind maar eens een stoel tekenen die heel bijzonder of ongewoon is maar toch een stoel is.

De beroemde kinderfilosoof Berrie Heesen vroeg dit regelmatig aan kinderen. Hij heeft heel wat bijzondere stoelen verzameld. Gekke stoelen waarvan toch iedereen meteen zegt: dat is een stoel. Dat een gewoon woord toch veel verschillende interpretaties kan hebben, lees je ook in het voorbeeldgesprek ‘Wat is reizen?‘, want ook dat is een leuk gespreksonderwerp!

Gespreksonderwerp 5: Wie ben jij?

Gespreksonderwerp: wie ben ik?Tot slot mag je dan toch nog een beetje reflecteren met kinderen. Niet voor niets zei Socrates al: ‘Hoe kan iemand iets kennen, als hij zichzelf niet kent?’ Dus zelfs in de Griekse Oudheid hielden we al van reflecteren. Maar doe het dan nu eens met een filosofische insteek.

Als iemand vraagt ‘wie ben jij?’ vertel je meestal je naam. Maar ben jij wel je naam? Hoort je naam bij jou? Past je naam bij jou? Heeft je naam invloed op wie je bent? Dat is alweer een heel vragenvuur. En deze gingen alleen nog maar over iemands naam. De vraag ‘Wie je bent’ is eigenlijk heel moeilijk te beantwoorden, maar het is wel een belangrijke vraag.

Wat hoort allemaal bij iemand? Zijn uiterlijk, dat hij spruitjes heerlijk vindt, zijn schoenen, zijn school, zijn talenten, zijn slaapkamer, zijn troep, zijn schaduw, stem, slimheid, ouders, vrienden. Over vrienden en ouders gesproken, is jouw kind bij iedereen dezelfde?

Of is hij thuis heel brutaal en in zijn voetbalteam het leiderstype terwijl hij in de klas afwachtend is. Mensen hebben soms wel tien ikjes in zich zitten. Wat is dan het belangrijkste ikje? Hier vind je een mooi voorbeeldgesprek over identiteit.

Tekenopdrachten

Misschien is het je opgevallen dat er vaak met tekeningen werd gewerkt. Dat komt omdat tekenen op een creatieve manier je brein aan het werk zet. Je gaat door te tekenen anders denken en daar kun je vervolgens over in gesprek. In het filosofiespel Denktekenen zitten 45 tekenopdrachten die kinderen aan het denken zetten. En daarmee heb je gelijk ook 45 gespreksonderwerpen te pakken. Kant en klaar. Zonder voorbereiding start je vlot een gesprek.

Lees ook

Filosofie wordt kinderspel met deze materialen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

De waardering van www.filosovaardig.nl/webshop-kinderfilosofie/ bij WebwinkelKeur Reviews is 9.5/10 gebaseerd op 521 reviews.